Clusters και περιφερειακή οργάνωση στην ευρωπαϊκή ένωση: περιφερειακοί παράγοντες ανάπτυξης και μετασχηματισμού παραδοσιακών βιομηχανικών συνοικιών

Abstract

The present paper examines regional factors that affect the development of Clusters from the traditional industries into knowledge based clusters. The procedure adopted involved the cross examination of data from Clusters and from the regions hosting them. In order to simplify this examination, the research concentrated in one thematic field of wood/biomass/bioenergy. The regional factors were chosen according to the availability of data for them. Concerning the cluster factors, a list of indicators, mainly of qualitative nature, was elaborated after a review of the relevant literature, while clusters were divided into knowledge and non-knowledge based. Data for these indicators were then collected through a number of visits to 16 European Clusters, chosen according to the possibility to visit them and the maximum potential geographical coverage of the thematic field of the European territory. An extensive SPSS statistical analysis of multiple regressions confirmed the research hypothesis that the knowledge clusters demonstrate a more positive behaviour in a number of indicators than the non-knowledge clusters. Additionally, a significant number of correlations of single indicators analyses also confirmed the second hypothesis of the importance of Clusters for the development of the Regions.

Η παρούσα διατριβή εξετάζει περιφερειακούς παράγοντες που επηρεάζουν την μετατροπή των Clusters παραδοσιακών κλάδων της οικονομίας σε clusters έντασης γνώσης, μέσα από τον έλεγχο της συσχέτισης δεδομένων από Clusters και των Περιφερειών που τα φιλοξενούν. Για διευκόλυνση της σύγκρισης των δεδομένων, η εργασία επικεντρώθηκε στον κλάδο ξύλου – βιομάζας - βιοενέργειας. Αρχικά, επιλέχθηκε ένας αριθμός παραμέτρων των Περιφερειών για τις οποίες υφίστανται διαθέσιμα στοιχεία. Κατόπιν, μετά από μια ανασκόπηση της υφιστάμενης βιβλιογραφίας για τα Clusters, τα clusters ομαδοποιήθηκαν σε έντασης γνώσης και μη έντασης γνώσης και δημιουργήθηκε μια λίστα δεικτών, που έχουν κατά κύριο λόγο ποιοτικά χαρακτηριστικά. Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκαν επιτόπου επισκέψεις σε 16 Ευρωπαϊκά Clusters που επιλέχθηκαν με βάση τη δυνατότητα επίσκεψης αλλά και μια ευρεία κατά το δυνατόν γεωγραφική κάλυψη της Ευρωπαϊκής επικράτειας όσον αφορά την εν λόγω θεματική. Τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν για την αξιολόγηση αυτών των δεικτών τροφοδοτήθηκαν στην SPSS και πραγματοποιήθηκε στατιστική ανάλυση των δεδομένων, τόσο πολλαπλής παλινδρόμησης όσο και απλής συσχέτισης. Βρέθηκε ότι οι περιφέρειες έντασης γνώσης έχουν θετικότερη συμπεριφορά σε έναν αριθμό παραμέτρων περιφερειών και clusters, επιβεβαιώνοντας την αρχική υπόθεση εργασίας. Επίσης, πολλές συσχετίσεις βρέθηκαν να έχουν την αναμενόμενη κατεύθυνση, κάτι που επιβεβαιώνει την αναφερόμενη και στη βιβλιογραφία σημαντικότητα των Clusters για την ανάπτυξη των Περιφερειών.