Διερεύνηση του ρόλου των μυών του πυελικού εδάφους και της οσφυοπυελικής ζώνης στην παθοφυσιολογία των διαφορετικών τύπων της γυναικείας ακράτειας ούρων και στη λειτουργική αποκατάσταση της εγκράτειας

Abstract

The retraining of the Pelvic Floor Muscles (PFM) is considered up till now the key to the prevention and treatment of stress or mixed urinary incontinence and for this reason it is recommended as a first line treatment by the International Continence Society and the American College of Physicians. However there is evidence that retraining diaphragmatic, deep abdominal and pelvic floor muscles in women with incontinence may be even mor effective. Based on this assumption, this study was designed so as to a) examine the possible pathognomonic characteristics of PFM and lumbo-pelvic cylinder that are related to female incontinence and b) to compare the two retraining programs for its treatment; the usual program for the functional rehabilitation of PFM and a proposed training program for the functional rehabilitation of the PFM as well as the lumbo-pelvic muscles. The study sample was consisted of 34 women without incontinence (control group) and 60 women with (stress or mixed) incontinence which were divided into two groups A (PFM training) and B (PFM and lumbo-pelvic training).Both interventions were effective in decreasing the number of incontinence episodes and the number of pads and diapers as well as improving the quality of life and sexual function. Improvement in group A seemed to be slightly greater in a number of variables (incontinence aids, quality of life, sexual lubrication) without one of them being consistently superior. Some other factors influenced the results more or less. More specifically, women with mixed-type incontinence decreased the number of used pads more after the intervention than women with stress incontinence, younger women had greater Desire and Arousal (FSFI scale), while women with a higher number of deliveries had a higher score in the Physical Limitations subscale of the KHQ. Finally, the 3D ultrasound imaging of the aforementioned muscle groups showed that 1) women without incontinece (control group) had a smaller LH than women with incontinence (intervention group), 2) PFM contraction always leads to significant decrease of LH either when it happens isolated or when it is accompanied by simultaneous TrA contraction, 3) contracting only TrA leads to LH decrease that is smaller than the one caused by PFM contraction, 4) muscle retraining leads to a change in LH characteristics regardless of the intervention method and 5) there is no difference in the ultrasound findings of LH between the two intervention groups.

Η επανεκπαίδευση των μυών του πυελικού εδάφους θεωρείται μέχρι σήμερα το κλειδί για την πρόληψη και τη θεραπεία της ακράτειας από προσπάθεια ή της μικτής ακράτειας και για τον λόγο αυτόν προτείνεται ως θεραπεία πρώτης γραμμής από τη Διεθνή Εταιρεία Εγκράτειας και το American College of Physicians. Εντούτοις υπάρχουν ενδείξεις ότι η επανεκπαίδευση της διαφραγματικής αναπνοής, των εν τω βάθει κοιλιακών και των μυών του ΠΕ στις γυναίκες με ακράτεια μπορεί να είναι ακόμα πιο αποτελεσματική. Με αφορμή αυτήν την υπόθεση σχεδιάστηκε η παρούσα εργασία ώστε α) να διερευνήσει τυχόν παθογνωμονικούς χαρακτήρες των μυών του πυελικού εδάφους και της οσφυοπυελικής ζώνης που σχετίζονται με την γυναικεία ακράτεια ούρων και β) να συγκρίνει τα δύο προγράμματα άσκησης για την αντιμετώπισή της: το συνηθισμένο πρόγραμμα για τη λειτουργική αποκατάσταση αποκλειστικά των μυών του πυελικού εδάφους με ένα προτεινόμενο πρόγραμμα άσκησης για τη λειτουργική αποκατάσταση τόσο των μυών του πυελικού εδάφους όσο και των μυών της οσφυοπυελικής ζώνης. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 34 γυναίκες χωρίς ακράτεια (ομάδα ελέγχου) και 60 γυναίκες με ακράτεια (προσπάθειας ή μικτή) οι οποίες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, την Α (άσκηση αποκατάστασης μυών πυελικού εδάφους) και τη Β (άσκηση αποκατάστασης μυών πυελικού εδάφους και οσφυοπυελικής ζώνης). Και οι δύο παρεμβάσεις ήταν αποτελεσματικές στη μείωση των επεισοδίων ακράτειας και του αριθμού των χρησιμοποιούμενων βοηθημάτων καθώς και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της σεξουαλικής λειτουργικότητας. Η βελτίωση στην ομάδα Α φάνηκε να είναι ελαφρώς μεγαλύτερη σε ορισμένες μεταβλητές (βοηθήματα ακράτειας, ποιότητα ζωής, λίπανση) χωρίς να υπάρχει συστηματική υπεροχή της μιας από τις δύο παρεμβάσεις. Διάφοροι άλλοι παράγοντες επηρέασαν λιγότερο ή περισσότερο τα αποτελέσματα. Πιο συγκεκριμένα, οι γυναίκες με ακράτεια μικτού τύπου μετά την παρέμβαση μείωσαν τα βοηθήματα που χρησιμοποιούν περισσότερο από ό,τι οι γυναίκες με ακράτεια προαπάθειας, οι νεαρότερες γυναίκες είχαν υψηλότερη Επιθυμία και Διέγερση (κλίμακα FSFI), ενώ οι γυναίκες με μεγαλύτερο αριθμό τοκετών είχαν υψηλότερη βαθμολογία στην κλίμακα Σωματικοί Περιορισμοί (κλίμακα KHQ). Τέλος, από τον 3D υπερηχογραφικό έλεγχο των προαναφερόμενων μυικών ομάδων προκύπτει ότι (1) οι γυναίκες χωρίς ακράτεια (ομάδα ελέγχου) έχουν μικρότερο το τρήμα του ανελκτήρα του πρωκτού σε σύγκριση με τις γυναίκες με ακράτεια (ομάδα παρέμβασης), (2) η σύσπαση των μυών του ΠΕ οδηγεί πάντοτε σε σημαντική μείωση του τρήματος του ανελκτήρα του πρωκτού είτε γίνεται μόνη της είτε συνοδεύεται από ταυτόχρονη σύσπαση του εγκάρσιου κοιλιακού, (3) η σύσπαση μόνον του εγκάρσιου κοιλιακού έχει ως αποτέλεσμα μείωση του τρήματος του ανελκτήρα του πρωκτού που πάντως είναι μικρότερη από αυτήν που προκαλείται από τη σύσπαση των μυών του ΠΕ, (4) η φυσικοθεραπευτική παρέμβαση οδηγεί σε μεταβολή των υπερηχογραφικών χαρακτηριστικών του τρήματος του ανελκτήρα του πρωκτού, ανεξάρτητα από τη μέθοδο παρέμβασης, και (5) δεν υπάρχει διαφορά στα υπερηχογραφικά ευρήματα του τρήματος του ανελκτήρα του πρωκτού μεταξύ των γυναικών που υποβλήθηκαν στις δύο διαφορετικές παρεμβάσεις.