Ο διάλογος με την ιστορία στο λογοτεχνικό έργο του Γκύντερ Γκρας

Abstract

The doctoral thesis “A dialogue with the history in the literary work of Günter Grass„ deals with the relationship between the work of German writer Günter Grass and the contemporary European history and remembrance of the Second World War. The analysis of Günter Grass’ three literary creations The Tin Drum, Dog Years and Crabwalk wanders in modern European history and deals with the complex procedures that shaped and redefined Europe’s cultural memory. His writings are a testament to the inseparability of memory and history in his literary work. Furthermore they present the key significance of the monstrous stigma which, in his work as well as his political and historical perception, is attributed to the term “Auschwitz„. This thesis aims at approaching Grass’ literary writings, using two main pillars, those of history and memory, and attempts to prove the close relation between these two and the German writer’s fiction. The study of these literary works depicts the writer’s shift from history as an irrational procedure, initially to the collective and later on to the individual memory. This development is directly and indirectly related to a similar turn in historical research towards the field of memory. The analysis of this development aspires to lure the reader into wandering through contemporary European history, the political landscape before and after the war, the memories of the Nazi past and the burning issue of its problematic post-war treatment.

Η διδακτορική διατριβή με τίτλο «Ο Διάλογος με την Ιστορία στο λογοτεχνικό έργο του Günter Grass» πραγματεύεται τη σχέση της λογοτεχνίας του Γερμανού συγγραφέα Günter Grass με την σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία και τη μνήμη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ανάλυση των τριών έργων του δημιουργού, Το Τενεκεδένιο Ταμπούρλο, Σκυλίσια Χρόνια και Σαν τον Κάβουρα αποτέλεσε μία περιπλάνηση στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία, αλλά και στις πολύπλοκες διαδικασίες διαμόρφωσης και επανακαθορισμού της πολιτισμικής μνήμης στην Ευρώπη. Μέσα από τα κείμενά του αποδεικνύεται αφενός η αδιάσπαστη σχέση μεταξύ ιστορίας και μνήμης στη λογοτεχνική αφήγηση του Grass και αφετέρου η κομβική λειτουργία του τερατώδους στίγματος, που συγκεντρωτικά αποδίδεται με τον όρο «Άουσβιτς», τόσο στο έργο του όσο και στην ιστορική και πολιτική του αντίληψη. Κεντρικός στόχος του συγκεκριμένου πονήματος είναι να προσεγγίσει τα λογοτεχνικά κείμενα του Grass μέσα από τους κεντρικούς άξονες της ιστορίας και της μνήμης, καταδεικνύοντας πόσο άμεσα συνδέεται η μυθοπλασία του Γερμανού συγγραφέα με αυτές τις έννοιες. Μέσα από τη μελέτη των λογοτεχνικών έργων αποδεικνύεται η στροφή της μυθοπλασίας του συγγραφέα από την ιστορία ως παράλογη διαδικασία, αρχικά στη συλλογική και έπειτα στην ατομική μνήμη, μια εξέλιξη που σχετίζεται άμεσα και έμμεσα με την αντίστοιχη στροφή της ιστορικής έρευνας προς το νέο ιστορικό τόπο της μνήμης. Η ανάλυση αυτής της εξέλιξης φιλοδοξεί να παρασύρει τον αναγνώστη σε μια ευρύτερη περιπλάνηση στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία, τις πολιτικές εξελίξεις πριν και μετά τον πόλεμο, στη μνήμη του ναζιστικού παρελθόντος και στο φλέγον ζήτημα της προβληματικής διαχείρισής του μεταπολεμικά.