Χρηματοοικονομική ανάπτυξη, θεσμοί και οικονομική πολιτική: μια διεθνής οικονομετρική διερεύνηση με χρήση δεδομένων τύπου Panel

Abstract

The relationship between the development of financial markets and the quality of institutions attracted the interest of researchers in recent years. This thesis attempts to analyze the factors that affect financial development, focusing particularly on the influence of institutions on the development of financial markets for 80 selected countries, grouped in low-, middle- and high-income, taking into account the level of liberalization in the goods and in the capital market, and financial / macroeconomic factors. The aim of the thesis is to investigate the influence of economic, political and social institutions on financial development and then to investigate which dimension of economic institutions (quality of governance, role of the government, quality of the legal system) is more robust in promoting the development of the financial sector. Although there have been several attempts in the literature that introduce various indicators of institutional quality in the regression of financial development, it is the first time that such an analysis is done for institutions, using also a new index of banking development. The empirical model is estimated with dynamic panel data techniques and more specifically with the system-GMM estimator developed by Arellano and Bover (1995) and Blundell and Bond (1998), which considerably improves the reliability of the results and reduces the possible sample bias compared to other dynamic panel data techniques. The results of the empirical analysis show that: a) there is a strong relationship between institutions and financial development, b) among the dimensions of institutional quality, the economic dimension is more important for the development of the financial sector and c) in early stages of economic development, the legal dimension (i.e. improvement of the protection of property rights) seems to be the most important, while the dimension of the quality of governance and the dimension of political intervention have greater impact in high-income countries.

Η διερεύνηση της σχέσης ανάµεσα στην ανάπτυξη της χρηµατοπιστωτικής αγοράς και της ποιότητας των θεσμών προσέλκυσε το έντονο ενδιαφέρον των ερευνητών τα τελευταία χρόνια. Η διατριβή αυτή προσπαθεί να αναλύσει τους παράγοντες που επηρεάζουν τη χρηματοοικονοµική ανάπτυξη, εστιάζοντας το ενδιαφέρον ιδίως στην επίδραση των θεσμών στην ανάπτυξη της χρηµατοπιστωτικής αγοράς για 80 επιλεγμένες χώρες, που ομαδοποιούνται σε χώρες χαμηλού, μεσαίου και υψηλού εισοδήματος, λαµβάνοντας υπόψη το βαθμό απελευθέρωσης της αγοράς αγαθών και της αγοράς κεφαλαίων, καθώς και τους χρηματοοικονομικούς / μακροοικονομικούς παράγοντες. Σκοπός της διατριβής είναι πρωταρχικά να ερευνήσει την επίδραση των οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών θεσμών στη χρηματοοικονομική ανάπτυξη και στη συνέχεια να ερευνήσει ποια διάσταση των οικονομικών θεσμών (ποιότητα διακυβέρνησης, ρόλος του κράτους, ποιότητα του νομικού συστήματος) είναι πιο ισχυρή στην προώθηση της ανάπτυξης του χρηματοοικονομικού τομέα. Παρόλο που στη βιβλιογραφία έχουν σημειωθεί προσπάθειες με την εισαγωγή διαφόρων δεικτών θεσμικής ποιότητας στην παλινδρόμηση της χρηματοοικονομικής ανάπτυξης, είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται μια τέτοια ανάλυση για τους θεσμούς, χρησιμοποιώντας επίσης ένα νέο δείκτη ανάπτυξης του τραπεζικού τομέα. Το εμπειρικό υπόδειγμα εκτιμάται με δυναμικές τεχνικές πάνελ δεδομένων και πιο συγκεκριμένα με τον εκτιμητή συστήματος εξισώσεων GMM που αναπτύχθηκε από τους Arellano και Bover (1995) και Blundell και Bond (1998), ο οποίος βελτιώνει σημαντικά την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων και μειώνει την πιθανή μεροληψία του δείγματος σε σχέση με άλλες δυναμικές τεχνικές πάνελ δεδομένων. Τα αποτελέσµατα της εµπειρικής ανάλυσης δείχνουν ότι: α) υπάρχει μια ισχυρή σχέση μεταξύ των θεσμών και της χρηματοοικονομικής ανάπτυξης, β) μεταξύ των διαστάσεων της θεσμικής ποιότητας, η οικονομική διάσταση είναι αυτή που έχει κυρίως σημασία για την ανάπτυξη του χρηματοπιστωτικού τομέα και γ) στα πρώτα στάδια της οικονομικής ανάπτυξης, η νομική διάσταση (δηλ. η βελτίωση της προστασίας των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας) μοιάζει να είναι η πιο σημαντική, ενώ η διάσταση της ποιότητας διακυβέρνησης και η διάσταση του πολιτικού παρεμβατισμού έχουν μεγαλύτερη επίδραση στις χώρες υψηλού εισοδήματος.