Υπολογισμός καρδιαγγειακού κινδύνου μέσω προσδιορισμού προγνωστικών δεικτών στους φαινότυπους του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών

Abstract

Aim: Polycystic ovary syndrome (PCOS) is the most common endocrine disorder of women during reproductive age. It is a very heterogeneous condition characterized by irregular menses, hyperandrogenism and/or polycystic ovaries. PCOS may be related to both infertility and increased cardiovascular disease (CVD) risk. The prevalence of PCOS is affected by the definition used for its diagnosis. The National Institutes of Health/National Institute of Child Health and Human Disease (NIH/NICHD) definition, adopted in 1990, suggests a 8% prevalence in women of reproductive age, while the Rotterdam definition adopted in 2003 by the European Society for Human Reproduction and Embryology/American Society for Reproductive Medicine (ESHRE/ASRM) suggests a 15-20% prevalence in women of reproductive age (i.e. about 3 times higher than the 1990 definition). The Rotterdam definition criteria allow the diagnosis of PCOS without the presence of hyperandrogenaemia or clinical hyperandrogenism. On the other hand, the 1992 (NIH/NICHD) definition criteria exclude the diagnosis of PCOS in women with regular menses and subclinical ovulatory dysfunction. However, there is considerable variation in the presentation of PCOS phenotypes according to the 2 definitions involving insulin resistance and hyperinsulinaemia that leads to increased risk of dyslipidaemia, metabolic syndrome, type 2 diabetes mellitus (T2DM) and CVD. Therefore the present study was designed with the aim to assess the potential differences in the metabolic and cardiovascular disease (CVD) risk between the distinct phenotypes of the Polycystic Ovary Syndrome (PCOS) according to the Rotterdam definition regardless of age and body mass index (BMI).Patients-Methods: The study included 300 women; 240 women with PCOS, according to the Rotterdam criteria and 60 controls without PCOS. All women were further subdivided, according to their BMI, into normalweight and overweight/obese and PCOS women were furthermore subdivided to the four phenotypes. A complete hormonal and metabolic profile as well as the levels of high sensitivity C reactive protein (hsCRP) and lipoprotein-associated phospholipase A2 (Lp-PLA2) were measured.Results: hsCRP levels were higher but without reaching significance in PCOS women compared with controls. In normalweight PCOS patients, Lp-PLA2 levels were significantly higher, compared with lean controls, mainly in the two classic phenotypes. Overweight/obese patients in all four phenotypes had significantly higher Lp-PLA2 levels compared with overweight/obese controls. Evaluated CVD risk according to four risk engines was not different among phenotypes and between PCOS patients and controls. There were several correlations of risk factors with metabolic syndrome and non-alcoholic fatty liver disease requiring appropriate treatment.Conclusions: Only two of the four Rotterdam phenotypes, identical with those of the classic NIH definition (severe PCOS), have excess cardiometabolic risk, especially when combined with obesity. These women need to be treated to prevent CVD events.

Σκοπός: Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών [Polycystic Ovary Syndrome (PCOS)] αποτελεί τη συχνότερη ενδοκρινοπάθεια των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Χαρακτηρίζεται από μεγάλη ετερογένεια στην κλινική εκδήλωση με κριτήρια διάγνωσης την υπερανδρογοναιμία, την ανωοθυλακιορρηξία και την πολυκυστική μορφολογία των ωοθηκών στο υπερηχογράφημα. Το σύνδρομο σχετίζεται τόσο με υπογονιμότητα όσο και με μεταβολικό και καρδιαγγειακό κίνδυνο [cardiovascular disease (CVD)]. Ο ορισμός σύμφωνα με το National Institutes of Health/National Institute of Child Health and Human Disease (NIH/NICHD), που υιοθετήθηκε το 1990, θέτει ως απαραίτητο κριτήριο για τη διάγνωση τη συνύπαρξη υπερανδρογοναιμίας και χρόνιας ανωοθυλακιορρηξίας. Με βάση αυτό τον ορισμό η επίπτωση του συνδρόμου υπολογίζεται στο 8%. Ωστόσο, σύμφωνα με τα κριτήρια του Rotterdam, που καθιερώθηκαν το 2003 στην κοινή συνάντηση ESHRE και ASRM, η διάγνωση του συνδρόμου προϋποθέτει τη συνύπαρξη δύο τουλάχιστον από τα τρία κριτήρια της υπερανδρογοναιμίας, της ανωοθυλακιορρηξίας και της πολυκυστικής μορφολογίας. Τα νέα κριτήρια του PCOS αύξησαν την επίπτωση του συνδρόμου στο 15-20%. Συνεπώς, με τα κριτήρια του Rotterdam διαγιγνώσκεται το σύνδρομο ακόμη και χωρίς την ύπαρξη υπερανδρογοναιμίας, ενώ με τα κριτήρια του 1990 δεν τίθεται διάγνωση όταν συνυπάρχουν μόνο η υπερανδρογοναιμία και η πολυκυστική μορφολογία αλλά όχι η ανωοθυλακιορρηξία (Πίνακας 1, σελ 27). Η διαφορά και η ποικιλία που γεννά η ύπαρξη όλων αυτών των διαφορετικών φαινότυπων σύμφωνα με τους δύο ορισμούς του PCOS αφορά και την εκδήλωση άλλοτε άλλου βαθμού αντίστασης στην ινσουλίνη και υπερινσουλιναιμίας, που οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο για δυσλιπιδαιμία, μεταβολικό σύνδρομο, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, καθώς, και καρδιαγγειακό κίνδυνο. Ως εκ τούτου, η παρούσα διατριβή σχεδιάσθηκε με σκοπό τη διερεύνηση των πιθανών διαφορών στο μεταβολικό και καρδιαγγειακό κίνδυνο μεταξύ των διαφορετικών φαινότυπων του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών με βάση τα διαγνωστικά κριτήρια του Rotterdam, ανεξάρτητα από την ηλικία και το δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ).Ασθενείς-Μέθοδοι: Η μελέτη περιέλαβε 300 γυναίκες, 240 με PCOS και 60 μάρτυρες. Όλες οι γυναίκες διαιρέθηκαν με βάση το ΒΜΙ σε νορμοβαρείς και υπέρβαρες συν παχύσαρκες. Οι γυναίκες με PCOS υποδιαιρέθηκαν, επιπλέον, στους τέσσερις φαινότυπους του συνδρόμου. Διενεργήθηκε πλήρες ορμονικό και μεταβολικό προφίλ και εκτίμηση των επιπέδων των high sensitivity C reactive protein (hsCRP) και lipoprotein-associated phospholipase A2 (Lp-PLA2). Αποτελέσματα: Οι συγκεντρώσεις της hsCRP ήταν υψηλότερες αλλά δεν έφταναν τη στατιστική σημαντικότητα στις γυναίκες με PCOS σε σύγκριση με τις μάρτυρες. Στις νορμοβαρείς μάρτυρες, οι τιμές της Lp-PLA2 ήταν σημαντικά υψηλότερες σε σύγκριση με εκείνες των νορμοβαρών γυναικών, και, κυρίως, στους δύο κλασικούς φαινότυπους. Οι υπέρβαρες συν παχύσαρκες γυναίκες και στους τέσσερις φαινότυπους είχαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα Lp-PLA2, συγκριτικά με τις υπέρβαρες συν παχύσαρκες μάρτυρες. Ο εκτιμώμενος καρδιαγγειακός κίνδυνος και με τις τέσσερις μηχανές υπολογισμού δε διέφερε ανάμεσα στους τέσσερις φαινότυπους ούτε και ανάμεσα σε PCOS και μάρτυρες. Βρέθηκαν πολλές συσχετίσεις μεταξύ παραγόντων κινδύνου και μεταβολικού συνδρόμου, καθώς, και μη-αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος που απαιτούν θεραπευτική παρέμβαση.Συμπεράσματα: Μόνο δύο από τους τέσσερις φαινότυπους του Rotterdam που ταυτίζονται με εκείνους του κλασικού (ΝΙΗ) PCOS συνεπάγονται υψηλότερο καρδιαγγειακό κίνδυνο, ιδιαίτερα όταν συνυπάρχουν με την παχυσαρκία, και απαιτούν κατάλληλη θεραπεία.