Ταφικές πρακτικές κατά την υστερομινωική ΙΙΙ περίοδο στη δυτική Κρήτη: τα παραδείγματα των νεκροταφείων στους Αρμένους και στο Μαρουλά Ρεθύμνου

Abstract

This essay is the systematic study of data from the cemeteries at Armenoi and Maroulas, Rethymnon, the detection of the burial practices of their period and region, and, through these practices, the elucidation of ideas and social effects and roles in social organization during the Late Minoan III. For this reason, the examination of two burial records as to their cellular findings is not limited to detailed description of the data, but also addresses the functional role of the objects, which can lead to more interpretive approaches.Through the critical presentation and analysis of theoretical methods which have been proposed mainly by the early decades of the 20th century and then, with the main processual and postprocessual archaeology, as well as the criticism that has been made in these, clarifying the concepts and the terms exploration, as well as criteria, which formed methodological our interpretative approach. The interpretative framework is based on analysis of data from the cemeteries at Armenoi and Maroulas, structured in summaries, on the other hand treatment based on five interlaced fields approach. The criteria are applicable in the light of basic theoretical concept that every effort detection and recovery potential social differences, through the burial data is a complex task, as well as the living is possible to handle the symbolic expressions of mortuary ritual for the creation, maintenance, transformation and/or even the deliberate falsification of social reality.On the basis of the overall image of the two cemeteries, it follows that there is a specified burial program, in which there is an acceptable treatment of the dead. Regardless of whether observed, more or less, the general principles, the practices that are formatted upon the dead body, is, of course, result of a conscious and targeted options. The constant also use of cemeteries at Armenoi and Maroulas, extending over a period about 180 years, contributes to the affirmation and renewal of ties of society with its past.If the image is displayed by the burial practices, respond to social reality and to what extent reproduces structures that already exist, it is very difficult to verify. There is no doubt, however, that the dynamic course of the relation of each society with its past, creates multiple channels of expression, which, depending on the cultural environment is represented by complex or simple ways, tapping for this purpose more or less complex mechanisms and combinations of items.

Αντικείμενο της μελέτης είναι η συστηματική μελέτη των δεδομένων από τα νεκροταφεία στους Αρμένους και το Μαρουλά Ρεθύμνου, η ανίχνευση των ταφικών πρακτικών της περιόδου και της περιοχής, και οι, διαμέσου αυτών των πρακτικών, απηχήσεις ιδεών και ρόλων στην κοινωνική οργάνωση της εποχής τους. Για το λόγο αυτό η εξέταση των δύο ταφικών συνόλων ως προς τα κινητά τους ευρήματα δεν περιορίζεται στην εμπεριστατωμένη περιγραφή των σχετικών δεδομένων, αλλά στρέφεται επίσης στο λειτουργικό ρόλο των ίδιων των αντικειμένων, που, μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερες ερμηνευτικές προσεγγίσεις. Μέσα από την κριτική παρουσίαση και ανάλυση των θεωρητικών μεθόδων που έχουν προταθεί κυρίως από τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι. και έπειτα, με άξονες τη διαδικαστική και τη μεταδιαδικαστική αρχαιολογία, καθώς και την κριτική που ασκήθηκε σε αυτές, αποσαφηνίζονται οι έννοιες και οι όροι διερεύνησης, όπως και τα κριτήρια, που συγκρότησαν μεθοδολογικά τη δική μας ερμηνευτική προσέγγιση. Το ερμηνευτικό πλαίσιο θεμελιώνεται αφενός στην ανάλυση των δεδομένων από τα νεκροταφεία των Αρμένων και του Μαρουλά διαρθρωμένων σε συγκεντρωτικούς πίνακες, αφετέρου στην επεξεργασία τους βασισμένη σε πέντε διαπλεκόμενα πεδία προσέγγισης. Τα κριτήρια εφαρμόζονται στο δεδομένο αρχαιολογικό σώμα, μέσα από το πρίσμα της βασικής θεωρητικής αντίληψης ότι κάθε προσπάθεια ανίχνευσης και ανασύστασης πιθανών κοινωνικών διαφοροποιήσεων μέσω των ταφικών δεδομένων αποτελεί μία ιδιαίτερα σύνθετη εργασία, καθώς οι ζώντες είναι δυνατό να χειρίζονται τις συμβολικές εκφράσεις της ταφικής τελετουργίας για τη δημιουργία, τη διατήρηση, το μετασχηματισμό ή/και ακόμη και τη σκόπιμη παραποίηση της κοινωνικής πραγματικότητας. Με βάση τη συνολική εικόνα των δύο εξεταζόμενων νεκροταφείων, συνάγεται ότι υπάρχει ένα καθορισμένο ταφικό πρόγραμμα, μέσα στο οποίο εκδηλώνεται η κοινώς αποδεκτή μεταχείριση των νεκρών. Ανεξάρτητα από το αν τηρούνται, λιγότερο ή περισσότερο, οι γενικές αρχές, οι πρακτικές που μορφοποιούνται με κέντρο το νεκρικό σώμα, είναι, προφανώς, αποτέλεσμα συνειδητών και στοχευμένων επιλογών. Η διαρκής άλλωστε χρήση των νεκροταφείων στους Αρμένους και το Μαρουλά, που εκτείνεται σε περίοδο περίπου 180 χρόνων, συμβάλλει στην επιβεβαίωση και την ανανέωση των δεσμών του κοινωνικού συνόλου με το παρελθόν του. Αν η εικόνα που προβάλλεται μέσω των ταφικών πρακτικών, ανταποκρίνεται στην κοινωνική πραγματικότητα και σε ποιο βαθμό αναπαράγει υπαρκτές δομές της, είναι ιδιαίτερα δύσκολο να εξακριβωθεί. Αναμφισβήτητα, όμως, η δυναμική φορά της σχέσης κάθε κοινωνίας με το παρελθόν της δημιουργεί πολλαπλούς διαύλους έκφρασής της, η οποία, ανάλογα με το πολιτισμικό περιβάλλον τροφοδότησης και υποστήριξής της, αναπαρίσταται με σύνθετους ή απλούς τρόπους, επιστρατεύοντας για τον σκοπό αυτό περισσότερο ή λιγότερο πολύπλοκους μηχανισμούς και συνδυασμούς στοιχείων.