Επίδραση της εφαρμογής μη επεμβατικού μηχανικού αερισμού στις μεταβολικές διαταραχές ασθενών με χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια τύπου ΙΙ

Abstract

Introduction:The effects of Non Invasive Ventilation (NIV) on Insulin Resistance (IR) in stable Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) patients have not been fully explored. Aim:The aim of this study was to assess the effects of NIV on IR and adiponectin levels during one year application of NIV in stable COPD patients with Chronic Hypercapnic Respiratory Failure. Materials and Methods:Twenty – five (25) stable COPD patients with Chronic Hypercapnic Respiratory Failure and with no self-reported comorbidities completed the study. NIV was administered in the spontaneous/timed mode via a full face mask using a bi-level positive airway pressure system. Spirometry, blood pressure, arterial blood gases, dyspnea, daytime sleepiness, serum fasting glucose and insulin levels were assessed. IR was assessed with the calculation of the Homeostatic Model Assessment (HOMA) index. Adiponectin was measured with radioimmunoassay. Study participants were re-evaluated on the first, third, sixth, ninth and twelfth month after the initial evaluation. Results:There was a significant improvement in FEV1 values from the first month (34.1±11.6% vs 37 ± 12.3%, p=0.05). There was a significant decrease in IR by the ninth month of NIV use (3.4±2.3 vs 2.2±1.4, p<0.0001), while adiponectin levels significantly improved from the first month of NIV use (11,4 ± 4,9 ng/ml vs 13,3 ± 5,5 ng/ml , p = 0,003). Stepwise regression analysis revealed that baseline HOMA index was associated with paCO2 (β=0,07±0,02, p=0.001), while baseline adiponectin levels were associated with FVC (β=0,05±0,02, p=0.035) and the concentration of serum bicarbonate (HCO3-) (-β=0,18±0,06, p=0.002). Conclusion:Insulin sensitivity and glucose metabolism as well as adiponectin levels improved along with the improvements in respiratory failure.

Εισαγωγή: Η εφαρμογή του Μη Επεμβατικού Μηχανικού Αερισμού (Μ.Ε.Μ.Α) έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη βελτίωση των τιμών των αερίων αίματος και της ποιότητας ζωής σε ασθενείς με σταθερή Χ.Α.Π και συνυπάρχουσα χρόνια υπερκαπνική αναπνευστική ανεπάρκεια. Ωστόσο, οι επιπτώσεις του Μ.Ε.Μ.Α στο μεταβολικό προφίλ των ασθενών αυτών, δεν έχουν πλήρως διερευνηθεί. Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να αξιολογηθούν οι πιθανές επιπτώσεις της μακροχρόνιας (διάρκειας ενός έτους) εφαρμογής Μ.Ε.Μ.Α κατ’ οίκον, στην αντίσταση στην ινσουλίνη και στα επίπεδα λεπτίνης και αδιπονεκτίνης στον ορό, στους προαναφερθέντες ασθενείς. Υλικό και Μέθοδος: Στην παρούσα μελέτη περιελήφθησαν είκοσι πέντε (25) ασθενείς με Χ.Α.Π και χρόνια υπερκαπνική αναπνευστική ανεπάρκεια, σε σταθερή κατάσταση. Προϋπόθεση συμμετοχής στη μελέτη ήταν η απουσία συνοσηρότητας. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη αξιολογήθηκαν στο εξωτερικό ιατρείο Μ.Ε.Μ.Α του Νοσοκομείου στον πρώτο, τρίτο, έκτο, ένατο και δωδέκατο μήνα μετά την αρχική αξιολόγηση. Σε κάθε εξέταση γινόταν καταμέτρηση των τιμών των αερίων αίματος σε ηρεμία (pH, pO2, pCO2, HCO3-), σπιρομετρικός έλεγχος (FVC, FEV1, FEV1/FVC%), προσδιορισμός του δείκτη μάζας-σώματος (Body Mass Index - ΒΜΙ), της κλίμακας υποκειμενικής εκτίμησης δύσπνοιας MRC (Medical Research Council) και του ερωτηματολογίου εκτίμησης ημερήσιας υπνηλίας Epworth (Epworth Sleepiness Scale - ESS). Επίσης διενεργούνταν αιμοληψία και προσδιορισμός στον ορό του αίματος των τιμών γλυκόζης νηστείας, ινσουλίνης, λεπτίνης και αδιπονεκτίνης. Εν συνεχεία προσδιοριζόταν η αντίσταση στην ινσουλίνη με τον υπολογισμό του δείκτη Homeostasis Model Assessment (HOMA) index. Πραγματοποιήθηκε περιγραφική και επαγωγική στατιστική ανάλυση. Αποτελέσματα: Διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική βελτίωση στην τιμή του FEV1 από τον πρώτο μήνα της παρακολούθησης (34.1±11.6% vs 37 ± 12.3%, p=0.05). Επίσης βελτιώθηκαν οι τιμές τόσο της μερικής πίεσης του CO2 όσο και της μερικής πίεσης του O2 στο αρτηριακό αίμα. Αμφότερες οι βελτιώσεις στα αέρια αίματος διατηρήθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της μελέτης. H δύσπνοια (MRC) και η ημερήσια υπνηλία (Epworth Sleepiness Scale) υφέθηκαν από τον πρώτο μήνα. Δεν διαπιστώθηκε καμία σημαντική αλλαγή του ΒΜΙ κατά τη διάρκεια του ενός έτους της μελέτης. Διαπιστώθηκε μια στατιστικά σημαντική ελάττωση της αντίστασης στην ινσουλίνη μετά τον 9ο μήνα χρήσης της συσκευής μη επεμβατικού μηχανικού αερισμού (3,4 ± 2,3 vs 2,2 ± 1,4 , p < 0,0001) η οποία παρέμεινε σημαντική μέχρι και τον δωδέκατο μήνα. Όσον αφορά στα επίπεδα της αδιπονεκτίνης, υπήρξε σημαντική βελτίωση από τον πρώτο μήνα της χρήσης Μ.Ε.Μ.Α (11,4 ± 4,9 ng/ml vs 13,3 ± 5,5 ng/ml , p = 0,003). Η ανάλυση πολλαπλής παλινδρόμησης έδειξε ότι ο αρχικός δείκτης HOMA συσχετίστηκε με την paCO2 (β = 0,07 ± 0,02 , p = 0,001), ενώ τα αρχικά επίπεδα αδιπονεκτίνης συσχετίστηκαν με την FVC ( β = 0,05 ± 0,02 , p = 0,035 ) και την τιμή των HCO3 (β = 0,18 ± 0,06 , p = 0,002). Συμπέρασμα: Η εφαρμογή Μ.Ε.Μ.Α σε ασθενείς με σταθερή Χ.Α.Π και συνυπάρχουσα υπερκαπνική αναπνευστική ανεπάρκεια βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, τον μεταβολισμό της γλυκόζης, καθώς και τα επίπεδα αδιπονεκτίνης, παράλληλα με τη βελτίωση της αναπνευστικής ανεπάρκειας.