Εκπομπές και έκθεση επικινδυνότητας σε εσωτερικούς χώρους

Abstract

Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι τα οικοδομικά υλικά μπορούν να αποτελέσουνσημαντική πηγή εκπομπής VOCs, τα οποία μπορούν αν επηρεάσουν και νακαθορίσουν τα επίπεδα συγκεντρώσεων στον εσωτερικό χώρο [1]. Τα VOCsπροέρχονται τόσο από εσωτερικές όσο και από εξωτερικές πηγές και είναι σημαντικάλόγο των πιθανών επιπτώσεών τους στην ανθρώπινη υγεία [2]. Η φορμαλδεΰδη καιτο βενζόλιο για παράδειγμα, είναι από τις πιο μελετημένες ενώσεις μια και είναικατηγοριοποιημένα από την IARC στην κατηγορία 1 των ενώσεων που ευθύνονταιγια τον καρκίνο [3].Για πολλές από αυτές τις ουσίες, ο κίνδυνος σχετικά με την υγεία και την ευεξία είναισχεδόν άγνωστος και είναι πολύ δύσκολο να υπολογιστεί εξαιτίας έλλειψηςτοξικολογικών δεδομένων. Στα πλαίσια του προγράμματος INDEX, αξιολογήθηκε ηυπάρχουσα γνώση παγκοσμίως σε σχέση με τον τύπο, τα επίπεδα συγκεντρώσεωνστον εσωτερικό αέρα καθώς επίσης και τα διαθέσιμα τοξικολογικά δεδομένα [4]. Τοαποτέλεσμα αυτής της έρευνας ήταν η κατηγοριοποίηση των: βενζόλιο, φορμαλδεΰδη,ακεταλδεΰδη, τολουόλιο και ξυλόλια ως ‘’ενώσεις προτεραιότητας’’ σε σχέση με τιςεπιπτώσεις τους στην υγεία. Από την άλλη, ενώσεις όπως το λιμονένιο και το α-πινένιο απαιτούν περαιτέρω έρευνα πάνω στη δόση έκθεσης και τις επιπτώσεις τους.Οι αναφερόμενες συγκεντρώσεις σε εσωτερικούς χώρους για μεμονωμένα VOCsείναι γενικά κάτω από 50 μg/m3, και τα περισσότερα από αυτά εμφανίζουνσυγκεντρώσεις κάτω από 5 μg/m3 [5]. Οι συγκεντρώσεις της φορμαλδεΰδης στονεσωτερικό χώρο κυμαίνονται από ανάμεσα σε 38 και 310 μg/m3 [6]. Επίσης οι μέσεςσυγκεντρώσεις μπορεί να φτάσουν τα 134 ± 93 μg/m3 και 83 ± 58 μg/m3 σε νέα καιπαλιά κτίρια αντίστοιχα [7]. Επιπλέον, η τυπικές συγκεντρώσεις για τα ξυλόλια, τηνακεταλδεΰδη και τα τερπένια στην Ευρώπη ποικίλουν από 2-37 μg/m3, 10-18 μg/m3και 6-83 μg/m3, αντίστοιχα [8].Οι συνδυασμένες μετρήσεις στον εσωτερικό και τον εξωτερικό αέρα έχουν δείξει ότιυπάρχουν σημαντικές πηγές VOC στον εσωτερικό χώρο. Για παράδειγμα, οιεσωτερικές συγκεντρώσεις των αλδεϋδών είναι συνήθως 2-10 φορές μεγαλύτερες απόότι έξω [2]. Σημειώθηκε επίσης ότι στα ανακαινισμένα κτίρια ή στα τελείωςκαινούρια, τα επίπεδα των VOCs είναι πολλές τάξεις μεγέθους υψηλότερα [9]. Οικύριες πηγές των αλδεϋδών στα σπίτια περιλαμβάνουν οικοδομικά υλικά, ξύλινεςεπιφάνειες, μοριοσανίδες, πατώματα laminate, κόλλες, βαφές και βερνίκια, και σεκάποιες περιπτώσεις είναι προϊόντα αντιδράσεων όζοντος [2;10]. Για παράδειγμα, οιεσωτερικές επικαλύψεις μπορούν να αυξήσουν τα εσωτερικά επίπεδα από τιςεκπομπές VOCs [11]. Κάποια από τα κυριότερα VOCs που εκπέμπονται από βερνίκιαείναι το αιθυλοβενζόλιο, τα ξυλόλια και η φορμαλδεΰδη [12].Η φορμαλδεΰδη είναι γνωστό ότι μπορεί να απελευθερωθεί από συμπιεσμένα ξύλιναπροϊόντα που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή όπως τα MDF, πάνελ και προϊόντακατασκευασμένα από ουρία φορμαλδεΰδης [13]. Η συνεισφορά των οικοδομικώνυλικών και των επίπλων στην ποιότητα του αέρα εσωτερικών χώρων, σχετικά με ταVOCs, παρουσιάζεται σε μια έρευνα του BRE για νέα, μη κατοικημένα κτίρια [14]. Ηδειγματοληψία των VOCs έδειξε ότι η συνεισφορά των οικοδομικών υλικών ήτανσημαντική κατά τη διάρκεια των πρώτων έξι μηνών.- 3 -Παρόλο που έχουν πραγματοποιηθεί πολλές έρευνες σχετικά με τα επίπεδα τωνσυγκεντρώσεων στους εσωτερικούς χώρους και μετρήσεις εκπομπών σε εργαστήρια,η συστηματική έρευνα στο πεδίο είναι σχετικά περιορισμένη [15]. Ο κύριος σκοπόςτης παρούσας εργασίας είναι ο χαρακτηρισμός των οικοδομικών υλικών ως πηγέςεκπομπής VOCs στους εσωτερικούς χώρους με τη βοήθεια μετρήσεων στο πεδίο(σπίτια, δημόσια κτίρια, συμπεριλαμβανομένων και σχολείων) και στο εργαστήριο.Επίσης, στα πλαίσια της παρούσας εργασίας πραγματοποιήθηκε η δημιουργία μιαςαναλυτικής βάσης δεδομένων σχετικά με εκπομπές από οικοδομικά υλικά. Αυτή ηβάση δεδομένων αποτελεί μέρος ενός ολοκληρωμένου συστήματος προσομοίωσηςτης ποιότητας του αέρα εσωτερικών χώρων με απώτερο σκοπό τον προσδιορισμό τηςανθρώπινης δόσης/ έκθεσης. Τέλος, έγινε προσπάθεια κατηγοριοποίησης τωνοικοδομικών υλικών με βάση τα επίπεδα των εκπομπών τους και σε σχέση με τηνεπικινδυνότητά τους στην ανθρώπινη υγεία.