"Συμβαλλόμενοι εν Αθήναις...": οικονομικές και κοινωνικές όψεις της Αθήνας στο πρώιμο ελληνικό κράτος (1833 - 1843)

Abstract

[…] Η Αθήνα-πρωτεύουσα αποτελεί για την έρευνα terra incognita, τουλάχιστον για την περίοδο 1834-1862. Αυτή η «ιστορικά άγνωστη» πόλη αποτέλεσε και το κύριο έναυσμα για την ενασχόλησή μας με την πόλη στην οθωνική περίοδο, και ειδικότερα, με την πόλη όταν ορίζεται πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους. Στην παρούσα μελέτη στόχος μας ήταν να μελετήσουμε την πρωτεύουσα στη γέννησή της. Μας ενδιέφερε κυρίως να αναπαραστήσουμε την πόλη-πρωτεύουσα και να θέσουμε ερωτήματα για τη δημογραφική, κοινωνική, πολεοδομική και οικονομική εξέλιξή της. Ωστόσο, από την αρχή γνωρίζαμε τον ελλιπή και αποσπασματικό χαρακτήρα των πηγών που έθεταν όρια στην έρευνα. Η έλλειψη αρχειακού υλικού κατάλληλου για τη μελέτη της δημογραφικής συμπεριφοράς των κατοίκων –οι πρώτες εγγραφές στο Ληξιαρχείο της Αθήνας ξεκινούν το 1859- αυτόματα έστρεψε την έρευνα σε διαφορετικά μονοπάτια, αφήνοντας παρόλα αυτά κάποια περιθώρια εκμετάλλευσης άλλων πηγών για τη μελέτη της κοινωνικής σύνθεσης.¹⁴ Οι πρωτογενείς πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σ’ αυτή την έρευνα είναι: ο εκλογικός κατάλογος της Αθήνας του 1844-1847, οι συμβολαιογραφικές πράξεις του συμβολαιογράφου Κ. Κοκίδη της περιόδου 1835-1855. Συγκεκριμένα, μελετήσαμε το συμβολαιογραφικό υλικό των ετών 1835-1838 και 1841, 1843. […]