Το θέατρο της Αναγέννησης και του Μπαρόκ στη Βαλκανική Χερσόνησο και στα νησιά της

Abstract

The title of the PhD thesis reveals an interesting and challenging task, the methodical study of the development of theatre from the late 15th until the beginning of the 18th century in Southeastern Europe. The numerous plays were written by the South Slavs of the Dalmatian coast, and the Greeks residing in the islands. It consists of six chapters. The historical, economic and cultural context of the Balkan Peninsula and the islands of the Adriatic, the Ionian and the Aegean is summarized in the first chapter. Here, there is a presentation of the similarities and differences of these areas, with emphasis placed on their relationship with Venice and the other parts of Italy by which they are affected. The next five chapters examine religious drama, pastoral drama, comedy, tragedy, tragicomedy and intermezzo. Each genre is classified in a separate chapter. It is studied during different phases, starting from the appearance of its basic characteristics and recognizable elements until their disappearance. Within two centuries, these theatrical genres were formed under the influence of three artistic movements: Renaissance, Mannerism and Baroque. For each genre there is a presentation of its basic characteristics, followed by the biographies of the dramatists, the analysis of the texts, as well as that of the language, verse and scenic space. The aim is to identify their common elements and their possible dependence from the Italian model. At the end of each chapter one can find the corresponding conclusion, while in the Epilogue there is a general review of the research, which took place, for several years, in Greece, ex Yugoslavia and Italy, from the libraries of which plentiful material was collected.The combinative study of all these plays written from the late 15th until the beginning of the 18th century can become the first chapter of a future History of the Theatre of Southeastern Europe.

O τίτλος της διατριβής από μόνος του φανερώνει ένα άκρως ενδιαφέρον και απαιτητικό εγχείρημα που παρακολουθεί συστηματικά την ανάπτυξη του θεάτρου από τα τέλη του 15ου ως τις αρχές του 18ου αιώνα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Τα πολυάριθμα έργα συνθέτουν οι Νότιοι Σλάβοι των δαλματικών ακτών, καθώς και οι Έλληνες που κατοικούν στα νησιά. Αποτελείται από έξι κεφάλαια. Το ιστορικό, οικονομικό και πολιτιστικό πλαίσιο της Βαλκανικής Χερσονήσου και των νησιών στην Αδριατική, το Ιόνιο και το Αιγαίο, συνοψίζεται στο πρώτο κεφάλαιο, όπου παρουσιάζονται ομοιότητες και διαφορές των περιοχών με έμφαση στη σχέση τους με τη Βενετία και αλλά μέρη της Ιταλίας από όπου επηρεάζονται. Στα επόμενα πέντε κεφάλαια εξετάζονται το θρησκευτικό δράμα, το ποιμενικό δράμα, η κωμωδία, η τραγωδία, η τραγικωμωδία και τα ιντερμέδια. Το κάθε είδος κατατάσσεται σε ξεχωριστό κεφάλαιο. Παρακολουθείται από την εμφάνισή του σε διάφορες φάσεις μέχρι την εξαφάνιση των βασικών χαρακτηριστικών και αναγνωρίσιμων στοιχείων του. Μέσα σε δύο αιώνες τα δραματικά είδη σχηματίζονται υπό την επίδραση τριών καλλιτεχνικών ρευμάτων: της Αναγέννησης, του Μανιερισμού και του Μπαρόκ. Για κάθε είδος δίδονται τα βασικά χαρακτηριστικά, τα βιογραφικά στοιχεία των δραματουργών, αναλύονται τα έργα, η γλώσσα και ο στίχος, ο σκηνικός χώρος, εντοπίζονται τα κοινά στοιχεία μεταξύ τους και η πιθανή εξάρτηση, αν υπάρχει, από τα ιταλικά πρότυπα. Στο τέλος του κάθε κεφαλαίου υπάρχει σχετικό συμπέρασμα, ενώ στον επίλογο που αποτελεί το τελευταίο κεφάλαιο, το έβδομο, γίνεται η γενική ανασκόπηση της έρευνας, η οποία διεξαγόταν για αρκετά χρόνια στην Ελλάδα, την πρώην Γιουγκοσλαβία και την Ιταλία, όπου στις βιβλιοθήκες συνέλεξα πλούσιο υλικό.Η συνδυαστική μελέτη όλων αυτών των έργων, γραμμένων από τα τέλη του 15ου μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα, μπορεί να τεθεί ως το πρώτο αξιόλογο κεφάλαιο μίας μελλοντικής Ιστορίας του θεάτρου της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.