Η ψυχανάλυση στους ελληνικούς κλινικούς θεσμούς

Abstract

It appears that psychoanalysis was introduced in Greece, not later than in the rest of Europe (1908), which is impressive for the level of scientific research in the country. But appeared a "secondary" side, the pedagogical application. As an innovative and revolutionary theory of the time, psychoanalysis has caused in Greece, mixed reactions, similar to the rest of the world. Regarding the clinical aspect of psychoanalytic theory, one might say that in accordance with social, economic and political circumstances of the country, quite early (1920s), efforts were made to psychoanalytic therapy, by scientists with psychoanalytic training, and also by scholars of psychoanalysis in Greece. Regarding the establishment of psychoanalytic institutions, many efforts have been made, since 1946, but only very lately (1978, 1982) this could happen. Thus, any attempts of application in clinic, relied more on studies of various specialists and secondly on a proper specialization. Given that for psychoanalysis setting is very essential for the application, it is understood the fragility of the attempt. Nowadays, where the institutional presence of psychoanalysis counts already three decades, seems not yet escaped from a borderline development. So splitting, acting-outs and projections, are common in the institutions and thus do not indicate a dominant technique. Plenty of experts, however, have enough psychoanalytic training and try individually to apply psychoanalytic technique in clinic, sometimes appropriately sometimes opportunistic.

Φαίνεται ότι η ψυχανάλυση εισήχθη στη Ελλάδα όχι αργότερα από την υπόλοιπη Ευρώπη, (1908), πράγμα εντυπωσιακό για το επίπεδο επιστημονικής έρευνας στη χώρα. Ωστόσο ήρθε μια κάποια «δευτερεύουσα» πλευρά της, όπως είναι η παιδαγωγική εφαρμογή. Ως πρωτοποριακή και ρηξικέλευθη θεωρία για την εποχή, η ψυχανάλυση προκάλεσε και στην Ελλάδα, ποικίλες αντιδράσεις, ανάλογες με τον υπόλοιπο κόσμο. Αναφορικά με την κλινική διάσταση της ψυχαναλυτικής θεωρίας, μπορεί να λεχθεί ότι για τα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά δεδομένα της χώρας, αρκετά νωρίς (δεκαετία 1920), υπήρξαν προσπάθειες ψυχαναλυτικής θεραπείας, τόσο από επιστήμονες με ψυχαναλυτική κατάρτιση, όσο και από μελετητές της ψυχανάλυσης στην Ελλάδα. Όσον αφορά τη θεσμοθέτηση της ψυχανάλυσης, οι προσπάθειες ήταν πολλές, ήδη από το 1946, χωρίς ωστόσο να καρποφορήσουν, παρά μόνο πολύ αργά (1978, 1982), με αποτέλεσμα οι όποιες προσπάθειες κλινικής εφαρμογής έως τότε τουλάχιστον να επαφίενται αφ' ενός στον πατριωτισμό των εκάστοτε ειδικών και αφ' ετέρου στην ανοχή του εκάστοτε πλαισίου. Δεδομένου δε ότι στην ψυχανάλυση το πλαίσιο είναι πολύ ουσιαστικό στοιχείο για την εφαρμογή της, γίνεται αντιληπτό το εύθραυστο του πράγματος. Στις μέρες μας, όπου η θεσμική παρουσία της ψυχανάλυσης μετρά πλέον τρεις δεκαετίες, μοιάζει να μην έχει ακόμη ξεφύγει από τη μεθοριακή ανάπτυξη της. Συνεπώς λειτουργεί με σχάσεις, εκδραματίσεις και προβολές, κάτι που σε θεσμικό επίπεδο δεν επιτρέπει να θεωρηθεί ως δεσπόζουσα τεχνική. Πληθώρα ειδικών ωστόσο, έχουν επαρκή ψυχαναλυτική εκπαίδευση και προσπαθούν κατά μόνας να εφαρμόσουν στους κλινικούς χώρους που εργάζονται την ψυχαναλυτική τεχνική, άλλοτε ευκαιριακά άλλοτε πληρέστερα.