Η σλαβική γλώσσα στη ζωή της Ρουμανικής Εκκλησίας: ιστορική προσέγγιση

Abstract

This doctoral thesis aims to make known for the first time in the Greek area the phenomenon of the presence in Romanian people's live of Slavic language. In preparing this thesis I used a rich bibliography: historical sources and auxiliary works, especially from Romanian space. The work consists of Introduction and two sides. The Introduction has the subtitle: Cyrillic alphabet and Slavic language - historical premises. The first part, Historical data on the presence of the ancestors of the Romanian people and the Christian faith in their lives. The second part, which is in fact the theme of the work is entitled: The Slavic language and Cyrillic alphabet into Romanian Church life. The first contact with Slavic language of Romanians was done orally and was set towards the end of the 6th century. After researchers opinion, the start of Slavic writing in Cyrillic alphabet by the Romanian people is set at the beginning of the 10th century, when the foundations were laid of the first Bulgarian state under Simeon I (893-927). In all likelihood, the Romanian people borrowed Slavic language, religious tradition, the Holy Liturgy and other political organization data from the South Slavs, especially the Bulgarians. The main reasons that have led the Romanian people to use Slavic language were historical and political. Since the 16th century in the writings of the Romanian people can see the beginning of the replacement of Slavic language with Romanian. This process took place gradually and ended by late 17th century. The Slavic-Byzantine culture gradually withdraw from the life of the Romanian people from the 17th century, when the Church Slavonic language used in official documents of state gives way to national Romanian language. In an attempt to replace the Slavic with Romanian language, a role played Hellenism, which in the 18th century reached its peak during the Romanian countries known as "Phanariot". Noteworthy is that the spirit of Romanian culture during the 17th century and 18th century remains Orthodox Byzantine the same as in the Middle Ages. Cyrillic writing persists in Romanian language until the 19th century. Only in the 19th century is felt the influence of Western culture. Replacing of Cyrillic alphabet with the Latin one is legislated in 1862. At that time under Alexandru Ioan Cuza, the ruler of the United Romania, the Latin alphabet becomes the official Romanian language. Romanian Language was formed once with the Romanian people through a long process that took centuries. Romanian is the only language that was preserved directly from the Latin spoken and has remained in the north area of the Danube since the Roman Empire.

Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο να κάνει γνωστό (για πρώτη φορά στον ελληνικό χώρο) το φαινόμενο της παρουσίας της σλαβικής γλώσσας στο ρουμανικό λαό. Για την εκπόνηση της διατριβής χρησιμοποίησα πολλές ιστορικές πηγές και πλούσια βοηθητική βιβλιογραφία, ιδίως από το ρουμανικό χώρο. Η εργασία απαρτίζεται από την Εισαγωγή και δύο μέρη: Η Εισαγωγή έχει ως υπότιτλο: Το κυριλλικό αλφάβητο και η σλαβική γλώσσα - Ιστορικές προϋποθέσεις. Το πρώτο μέρος, Ιστορικά στοιχεία περί των προγόνων του ρουμανικού λαού και περί της παρουσίας της χριστιανικής πίστης σ’ αυτούς. Το δεύτερο μέρος, που αποτελεί και το κύριο θέμα της εργασίας φέρνει τον τίτλο: Η σλαβική γλώσσα και το κυριλλικό αλφάβητο στη ζωή της Ρουμανικής Εκκλησίας. Οι αρχές της πρώτης επαφής των Ρουμάνων με τη σλαβική γλώσσα πραγματοποιήθηκαν πρώτα σε προφορικό επίπεδο και προσδιορίζονται στο τέλος του 6ου αιώνα. Η αρχή της χρήσεως της σλαβικής γραφής με το κυριλλικό αλφάβητο από το ρουμανικό λαό προσδιορίζεται από τους περισσότερους ερευνητές στις αρχές του 10ου αιώνα, δηλαδή κατά το πρώτο Βουλγαρικό Κράτος, που ξεκίνησε υπό του Συμεών του Α' (893-927). Κατά πάσα πιθανότητα ο ρουμανικός λαός υιοθέτησε τη σλαβική γλώσσα, την εκκλησιαστική παράδοση, τη Θεία Λειτουργία και άλλα στοιχεία πολιτικής διοργανώσεως από τους Νότιους Σλάβους, κυρίως από τους Βουλγάρους και ο κύριος λόγος που οδήγησε τους Ρουμάνους να χρησιμοποιούν τη σλαβική γλώσσα ήταν ιστορικο-πολιτικός. Από το 16ο αιώνα στη γραμματεία του ρουμανικού λαού παρατηρείται το φαινόμενο αντικατάστασης της σλαβικής με τη ρουμανική γλώσσα. Αυτό το φαινόμενο πραγματοποιήθηκε σταδιακά και ολοκληρώθηκε προς το τέλος του 17ου αιώνα. Έτσι, η σλαβο-βυζαντινή κουλτούρα υποχωρεί από τη ζωή του ρουμανικού λαού από το 17ο αιώνα, όταν η σλαβική γλώσσα στην Εκκλησία και στο Κράτος αφήνει χώρο για να εκδηλωθεί η εθνική ρουμανική γλώσσα. Στην προσπάθεια αντικατάστασης της σλαβικής γλώσσας έναν καθοριστικό ρόλο είχε ο Ελληνισμός που το 18ο αιώνα έφτασε στη μεγαλύτερη ακμή στις Ρουμανικές Χώρες επί της λεγομένης περιόδου «φαναριωτικής εποχής». Πρέπει να υπογραμμίσουμε όμως ότι το ήθος της ρουμανικής κουλτούρας το 17ου και το 18ου αιώνα έμεινε ορθόδοξο βυζαντινό όπως και το μεσαίωνα. Ακόμη και το αλφάβητο που χρησιμοποιούσε η ρουμανική γλώσσα στη γραφή μέχρι το 19ο αιώνα ήταν το κυριλλικό. Μόνο το 19ο αιώνα γίνεται αισθητή η επιρροή της δυτικής κουλτούρας. Η αλλαγή του κυριλλικού αλφαβήτου με το λατινικό νομιμοποιείται το 1862. Τότε, υπό του Alexandru Ioan Cuza (= Αλεξάνδρου Ιωάννου Κούζα) της ενωμένης Ρουμανίας, το λατινικό αλφάβητο γίνεται το επίσημο αλφάβητο της ρουμανικής γλώσσας. Η ρουμανική γλώσσα διαμορφώθηκε μαζί με το σχηματισμό του ρουμανικού λαού. Είναι η μοναδική άμεση διατηρημένη γλώσσα της προφορικής λατινικής που έχει επικρατήσει αδιάκοπα στις παραδουνάβιες επαρχίες από την περίοδο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.