Οι φιλοσοφικές απόψεις του Χριστόδουλου Παμπλέκη στο πλαίσιο του νεοελληνικού Διαφωτισμού

Abstract

The philosophical work of Christodoulos Pamplekis (1733-1793) is a part of the Modern GreekEnlightenment. Pamplekis and his work has not addressed systematically younger researchers untiltoday, but has been covered only briefly by studies that examine the philosophical views of the Greekenlightens, without an integrated approach to his personality, which has lived quietly in the"background" of Church and science for sixty years.Pamplekis was born in Bampini Aitoloakarnanias and studied at Mount Athos, where he wasinvolved in internal disputes and prosecuted. Then he left for Europe where he studied and taughtphilosophy in the Greek community of Venice, Vienna and Leipzig. Three of his books are reallyknown. In them he expresses his social, religious and philosophical beliefs, some of which wereconsidered as extreme and radical for their time. Mainly at his work “Peri Philosophou” Pamplekisshows for the first time various opinions of European Enlightens that was considered by theconservative establishment as extreme and he was blamed as atheist and killed. This responseshows how difficult it was to find a visible impact at the Modern Greek Enlightenment to suchreactionary positions.So neither his name, his work and the persecution he suffered have been memorised, northeir importance for the history of modern Greek way of thinking. Pamplekis died in 1793 in a poorasylum Joined Leipzig. The study of his life and his work allows us to outline an entire season, sincein some cases it

Το φιλοσοφικό έργο του Ξηρομερίτη μοναχού και φιλοσόφου Χριστόδουλου Παμπλέκη (1733-1793) εντάσσεται στο πλαίσιο του νεοελληνικού Διαφωτισμού. Ο Παμπλέκης και το έργο του δεν έχειαπασχολήσει συστηματικά τους νεότερους ερευνητές έως σήμερα, αλλά έχει καλυφθεί μόνοεπιγραμματικά από μελέτες που εξετάζουν τις φιλοσοφικές απόψεις των Ελλήνων Διαφωτιστών,χωρίς να προσεγγίζουν ολοκληρωμένα μια προσωπικότητα, που για εξήντα χρόνια ζούσε σιωπηλάστο «παρασκήνιο» της Εκκλησίας, αλλά και της επιστήμης.Ο Παμπλέκης γεννήθηκε στην Μπαμπίνη Αιτωλοακαρνανίας και σπούδασε στο Άγιο Όρος,όπου μπλέχτηκε σε εσωτερικές έριδες και διώχθηκε. Στη συνέχεια έφυγε για την Ευρώπη, όπουμελέτησε και δίδαξε φιλοσοφία στις ελληνικές παροικίες της Βενετίας, Βιέννης και Λειψίας. Τα γνωστάτου έργα είναι τρία βιβλία. Σε αυτά εκφράζει τις κοινωνικές, θρησκευτικές και φιλοσοφικές τουπεποιθήσεις, μερικές από τις οποίες θεωρήθηκαν ακραίες και ριζοσπαστικές για την εποχή τους.Κυρίως στο έργο του Περί φιλοσόφου ο Παμπλέκης παρουσιάζει για πρώτη φορά απόψειςΕυρωπαίων Διαφωτιστών, που από το συντηρητικό κατεστημένο θεωρήθηκαν ακραίες και ο ίδιοςάθεος και αφορίστηκε μετά θάνατον. Η αντίδραση αυτή δείχνει πόσο ήταν δύσκολο να βρουν ορατέςαπηχήσεις στο νεοελληνικό Διαφωτισμό τέτοιες αντιδραστικές θέσεις.Έτσι το όνομά του, το έργο του και ο κατατρεγμός που υπέστη δεν μνημονεύτηκαν και με αυτάκαι η σημασία τους για την ιστορία της νεοελληνικής σκέψης. Ο Παμπλέκης πέθανε το 1793 σε έναάσυλο απόρων στης Λειψίας. Η μελέτη της ζωής και του έργου του μας επιτρέπει νασκιαγραφήσουμε μια ολόκληρη εποχή, αφού σε μερικές περιπτώσεις συμπυκνώνει το καθολικό στοσυγκεκριμένο.