Νευροενδοσκοπική και μικροανατομική μελέτη του υδραγωγού του Sylvius

Abstract

hat the aqueduct was an object of research in the general study of the ventricular system, but its significance wasn’t pointed out nor its role was perceived. Pathological situations of the aqueduct itself and the periaqueductal area obstruct the physiological flow of the CSF leading to the development of the whole spectrum of the clinical entity of hydrocephalus. Aim: The objective of this study was, due to the lack of relevant bibliographic data, the recording of aqueduct neuroendoscopic approach, but also the highest possible detailed and exact measurements of the anatomical structure in comparison with other anatomic formations useful during its neurosurgical approach. Materials and methods: Fifty human brain specimens were studied (age range from 31 to 75), with a possible cause of death other than that of central nervous’ system participation. Thirty nine of them were subjected to neuroendoscopic approach of the aqueduct with data recording till the exit to the fourth ventricle. Furthermore in thirty five of the specimens the aqueduct and the adjacent anatomical structures were morphometrically measured. Next the statistical analysis and final conclusion took place. Results: During the neuroendoscopic approach of the aqueduct the triangular shape of the aditus of the normal aqueduct was documented and five distinct areas were always recognized (aditus, first constriction, ampulla, second constriction, exit). The exact aqueduct’s morphometrical data were analysed (mean length 16.92 mm, mean width 1.48 mm, entry and exit angles 21.10 and 19.80 respectively) as well as the nearby anatomical structures proving significant correlations. Conclusion: The aqueduct is a rather complex canal surrounded by vital structures with correlations to the anatomy and pathophysiology of the area, and important role in brain’s functionality. The neuroendoscopic approach presented data of internal “in vivo” anatomy which in comparison with the morphometrical data studied analysed and confirmed will be used for a safer approach when dealing with various lesions of the area, through a novel model of its function and presence in the ventricular system.

ισαγωγή: Ο υδραγωγός του Sylvius αποτελεί ένα στενό και βραχύ ανατομικό σωλήνα ροής του εγκεφαλονωτιαίου υγρού στην πορεία του από την τρίτη κοιλία προς την τέταρτη. Οι ιστορικές αναφορές αποδεικνύουν ότι υπήρξε αντικείμενο έρευνας στα ευρύτερα πλαίσια της μελέτης του κοιλιακού συστήματος, χωρίς όμως να αναδεικνύεται η σημαντικότητα του αλλά ούτε και να κατανοείται ο ρόλος του. Παθολογικές καταστάσεις του ίδιου του υδραγωγού και της περιυδραγωγικής περιοχής παρακωλύουν την φυσιολογική κυκλοφορία του ΕΝΥ και αναπτύσσουν το φάσμα της κλινικής εικόνας του υδροκεφάλου.Σκοπός της μελέτης: Αντικείμενο της μελέτης ήταν, λόγω της έλλειψης ανάλογων βιβλιογραφικών δεδομένων, η καταγραφή οπτικών παρατηρήσεων κατά την νευροενδοσκοπική προσπέλαση του υδραγωγού, αλλά και η όσον το δυνατό πιο λεπτομερής και ακριβής καταγραφή μορφομετρικών δεδομένων της ανατομικής δομής του υδραγωγού, σε συνδυασμό με άλλα ανατομικά μορφώματα χρήσιμα κατά την νευροχειρουργική του προσέγγιση.Υλικό και μέθοδοι: Κατά τη διεξαγωγή της μελέτης χρησιμοποιήθηκαν 50 πτωματικοί εγκέφαλοι, ατόμων ηλικίας 31 έως 75 ετών, που η πιθανή αιτία θανάτου τους απέκλειε τη συμμετοχή του κεντρικού νευρικού συστήματος. Οι τριάντα εννιά εγκέφαλοι υπεβλήθησαν σε νευροενδοσκοπική προσπέλαση του υδραγωγού με πλήρη καταγραφή των δεδομένων έως την έξοδο προς την τέταρτη κοιλία. Επίσης στα 35 πτωματικά παρασκευάσματα διεξάγαμε μετρήσεις μορφομετρικών δεδομένων του υδραγωγού καθώς και σε συνδυασμό με παρακείμενες ανατομικές δομές που εμπλέκονται κατά την προσπέλασή του. Στη συνέχεια ακολούθησε η στατιστική μελέτη των αποτελεσμάτων και η εξαγωγή συμπερασμάτων.Αποτελέσματα: Κατά την νευροενδοσκοπική προσπέλαση του υδραγωγού τεκμηριώθηκε το τριγωνικό σχήμα του στομίου εισόδου του φυσιολογικού υδραγωγού και αναγνωρίστηκαν πέντε διακριτές περιοχές (είσοδος, πρώτη στένωση, διεύρυνση, δεύτερη στένωση, έξοδος). Τα ακριβή μορφομετρικά δεδομένα του υδραγωγού που αναλύθηκαν (μέσο μήκος 16.92 mm, μέσο εύρος 1.48 mm, γωνίες εισόδου και εξόδου 21.10 και 19.80 αντίστοιχα), όπως και αυτά των παρακείμενων ανατομικών δομών αποδεικνύουν σημαντικές γραμμικές συσχετίσεις.Συμπέρασμα: Ο υδραγωγός αποτελεί ένα σύνθετο και πολύπλοκο σωλήνα περιτριγυριζόμενο από ευγενείς δομές με συσχετίσεις ως προς την ανατομία και την παθοφυσιολογία της περιοχής και σημαντικό ρόλο στην οργάνωση και λειτουργία του εγκεφάλου. Η νευροενδοσκοπική προσπέλαση του υδραγωγού προσέφερε στοιχεία εσωτερικής ¨in vivo¨ ανατομίας τα οποία συνδυαζόμενα με τα μορφομετρικά δεδομένα που μελετήθηκαν αναλύθηκαν και επαναβεβαιώθηκαν τεκμηριωμένα θα χρησιμοποιηθούν για την ασφαλέστερη προσέγγιση του κατά την αντιμετώπιση διαφόρων βλαβών της περιοχής, μέσα από ένα νέο μοντέλο της λειτουργίας και παρουσίας του στο κοιλιακό σύστημα.