Μελέτη των κυτταρολογικών αλλοιώσεων του χοληφόρου δένδρου μετά από ενδοσκοπική σφιγκτηροτομή για καλοήθεις παθήσεις

Abstract

Background: Carcinogenesis after biliary-enteric drainage procedures is well documented. Endoscopic sphincterotomy (ES) also causes ablation of sphincter function and this raises concern about the late development of cholangiocarcinoma. Aim of this trial is to study the long-term effects of ES on biliary epithelium. Patients and methods: This is a prospective case control study. Twenty five patients, with a median age of 71 years (range 49-89) with prior ES for benign disease, formed the first group. The median time from ES was 42 months (range 8-144). Twenty five patients, with a median age of 76 years (range 44-94) with similar characteristics, who underwent current ERCP and ES for benign disease, formed the second group (control group). Brush cytology of the biliary tree with p53 immunocytology was performed in all the patients of both groups. ERCPs and recruitment were conducted at the Endoscopic Unit of Aretaieion University Hospital and Tzaneio Hospital, Athens, from October 2006 to June 2010. Results: There was no case positive or suspicious for malignancy. Acute cholangitis and previous biliary operation were higher in the first group, as expected. Atypia was commonest in the first group (32% vs. 8%, p=0.034). Subgroup analysis showed that previous ES was the main causal factor for atypia. Atypia was not related to the time interval from the ES. Two patients (8%) with atypia in the first group were p53 positive. Conclusions: ES causes biliary epithelium atypia that represents mostly reactive/proliferative rather than premalignant changes.

Εισαγωγή: Είναι γνωστός ο αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης χολαγγειοκαρκινώματος μετά από χειρουργική σφιγκτηροπλαστική και χειρουργικές χοληφόρο-εντερικές παροχετευτικές επεμβάσεις. Στην ενδοσκοπική σφιγκτηροτομή (ΕΣ) επίσης καταργείται ο σφιγκτήρας του Oddi και αυτό ίσως να οδηγεί στην απώτερη ανάπτυξη χολαγγειοκαρκινώματος. Σκοπός της μελέτης είναι να διερευνηθούν οι αλλοιώσεις του επιθηλίου των χοληφόρων πόρων μετά από ΕΣ για καλοήθη πάθηση. Ασθενείς και μέθοδοι: Η μελέτη είναι προοπτική, με ομάδα ελέγχου. Η πρώτη ομάδα σχηματίστηκε από 25 ασθενείς με διάμεση ηλικία 71 έτη (εύρος 49-89) που υποβλήθηκαν σε ERCP για καλοήθη πάθηση έχοντας προηγούμενη ΕΣ. Ο διάμεσος χρόνος από τη σφιγκτηροτομή ήταν 42 μήνες ( εύρος 8-144 μήνες). Η ομάδα ελέγχου σχηματίστηκε από 25 ασθενείς με διάμεση ηλικία 76 έτη (εύρος 44-94) και παρόμοια χαρακτηριστικά με τη πρώτη ομάδα, που υποβλήθηκαν σε ERCP με σύγχρονη ΕΣ, για καλοήθη πάθηση. Σε όλους τους ασθενείς και των δύο ομάδων διενεργήθηκε λήψη κυτταρολογικού υλικού με χρήση βούρτσας και ανοσοκυτταροχημεία p53. Οι ενδοσκοπήσεις έγιναν στα ενδοσκοπικά τμήματα του Αρεταίειου Νοσοκομείου Αθηνών και του Τζάνειου Νοσοκομείου Πειραιά από τον Οκτώβριο 2006 έως τον Ιούνιο 2010. Αποτελέσματα: Δεν υπήρξε περίπτωση ύποπτη ή θετική για κακοήθεια. Στη πρώτη ομάδα διαπιστώθηκε υψηλότερο ποσοστό επιθηλιακής ατυπίας (32% έναντι 8%, p=0,034). Επίσης οι ασθενείς της πρώτης ομάδας είχαν συχνότερη την ένδειξη της οξείας χολαγγειίτιδας (60% έναντι 24%, p=0,01) και υψηλότερο ποσοστό προηγούμενης επέμβασης στα χοληφόρα (76% έναντι 24%, p=0,001). Η ανάλυση της υποκατηγορίας των ασθενών με ατυπία ανέδειξε τη προηγηθείσα ΕΣ ως το μοναδικό προδιαθεσικό παράγοντα (p=0,034). Η ατυπία δε συσχετίστηκε με το χρονικό διάστημα από τη διενέργεια της ΕΣ. Θετική ανοσοκυτταροχημεία είχαν 2 ασθενείς με ατυπία από τη πρώτη ομάδα. Συμπέρασμα: Η ΕΣ προκαλεί επιθηλιακή ατυπία που εκφράζει κυρίως αντιδραστικές/υπερπλαστικές παρά προνεοπλασματικές αλλοιώσεις.