Οικονομική και κοινωνική σημασία των αγαθών, υπηρεσιών και λειτουργιών των φρυγανικών οικοσυστημάτων στο νησί της Ρόδου

Abstract

The aim of this research was to inquire the inhabitants of Rhodes island for their opinions on the benefits of the maintenance and the sustainable use of phryganic ecosystems of the island, and on the cost of a possible loss or change of use for non forestry purposes. The data for this research were collected by questionnaires constructed according to the CVM method. The goods, services and functions the phryganic ecosystems offer were traced, defined and outlined. The knowledge of both, inhabitants and experts (eg. agriculturists, foresters), on the object of the research was examined and the importance of the goods, functions and services mentioned above was evaluated according to financial, social and cultural aspects by the inhabitants of S. Rhodes. The current laws for the protection of phryganic ecosystems were evaluated and the general intentions, attitudes and behavior of the respondents regarding the specific natural resource were examined. The typology of the inhabitants was realized according to their motivations and the values they attribute to the significance of the goods, services and functions of phryganic ecosystems on the island, and according to the influence of other characteristics on their attitudes, motivations and behavior. In addition, the value of phryganic ecosystems was defined financially, according to the preference measure of the inhabitants (5.929.938€). It was found that in Rhodes, phryganic ecosystems exhibit great biodiversity in every level and they provide with a variety of unique and vital functions and services for the life support of the planet. The inhabitants of the island consider the human effect on nature to be negative, they express their concerns and they desire the protection and maintenance of phryganic ecosystems, either public or private, paying attention in the potential, altruistic and hereditary values, their existence value and in the right of plants and animals to exist. Specialists consider the legal frame for their protection almost inexistent. The inhabitants are opposed to the concession and the alteration of use of phryganic acreage, especially in cases when serious damage is caused to the environment. The elements that affect and differentiate their attitudes, motivations and behavior are mainly their sensitivities and interest for the environment, the knowledge of the specific ecosystems as well as the goods, functions and services they provide and the moral, altruistic and hereditary values that characterize them. The inhabitants do not accept any degradation of the natural environment and they demand much money to tolerate any degradation. In mild and friendly interferences they demand smaller amounts of money. It is appreciated that phryganic ecosystems ought to be bound and protected as are the forest ecosystems. Their protection should also be defined by the rarity of the species, goods, functions and services they provide. A change of use should be allowed only in rare cases and when comparative studies prove that the social, environmental and financial benefits are greater with its change of use. The constant briefing of the people is necessary, since it is important in the protection of the environment and phryganic ecosystems.

Σκοπός της έρευνας ήταν η διερεύνηση των απόψεων των κατοίκων της Ρόδου, για τις ωφέλειες από τη διατήρηση και αειφορική διαχείριση των φρυγανικών οικοσυστημάτων του νησιού, καθώς και το κόστος από την πιθανή απώλεια ή χρήση τους για άλλους μη δασοπονικούς σκοπούς. Τα δεδομένα για την εκπόνηση της έρευνας συλλέχτηκαν με τη χρήση ερωτηματολογίου με βάση την Μέθοδο Πιθανολογικής Αποτίμησης (CVM). Καθορίστηκαν, αποτυπώθηκαν τα φρυγανικά οικοσυστήματα της Ρόδου και εντοπίστηκαν τα αγαθά οι υπηρεσίες και οι λειτουργίες που προσφέρουν. Διερευνήθηκαν οι γνώσεις των κατοίκων και ειδικών ομάδων (π. χ. γεωτεχνικών) για το αντικείμενο της έρευνας. Αξιολογήθηκε η σημασία που αποδίδουν οι κάτοικοι της Ν. Ρόδου στα παραπάνω αγαθά, λειτουργίες και υπηρεσίες από οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική άποψη. Αξιολογήθηκε το ισχύον καθεστώτος προστασίας των φρυγανικών οικοσυστημάτων. Διερευνήθηκε η γενικότερη πρόθεση, στάση και συμπεριφορά των ερωτώμενων απέναντι στο συγκεκριμένο φυσικό πόρο. Έγινε ανάπτυξη τυπολογίας των κατοίκων, με βάση τα κίνητρα και την αξία που οι ίδιοι αποδίδουν, στη σημασία των αγαθών, υπηρεσιών και λειτουργιών των φρυγανικών οικοσυστημάτων του νησιού και μελετήθηκε η επίδραση άλλων χαρακτηριστικών τους, σε άλλα δομικά στοιχεία των στάσεων, των κινήτρων και της συμπεριφοράς των. Τέλος καθορίστηκε η αξία των φρυγανικών οικοσυστημάτων, σύμφωνα με το μέτρο προτίμησης των κατοίκων της Ρόδου, εκπεφρασμένο σε χρηματικές μονάδες (5.929.938 €). Διαπιστώθηκε ότι και στη Ρόδο τα φρυγανικά οικοσυστήματα παρουσιάζουν μεγάλη βιοποικιλότητα σε όλα τα επίπεδα, παρέχουν πέραν από τα αγαθά, πλήθος άλλων μοναδικών και ζωτικών λειτουργιών και υπηρεσιών για την υποστήριξη της ζωής στον πλανήτη. Οι κάτοικοι του νησιού θεωρούν αρνητικές τις ανθρώπινες επιδράσεις στην ισορροπία της φύσης και εκφράζουν τις ανησυχίες τους. Επιθυμούν την προστασία και διατήρηση των φρυγανικών οικοσυστημάτων, είτε αυτά είναι δημόσια είτε ανήκουν σε ιδιώτες, δίνοντας εξαιρετική σημασία στη δυνητική, αλτρουιστική, κληροδοτική αξία, την αξία ύπαρξης, καθώς και στο δικαίωμα των φυτών και των ζώων να υπάρχουν. Οι ειδικοί επιστήμονες θεωρούν σχεδόν ανύπαρκτο το νομοθετικό πλαίσιο που θα τα προστάτευε επαρκώς. Οι κάτοικοι του νησιού είναι αντίθετοι σε παραχωρήσεις και αλλαγή χρήσης των φρυγανικών εκτάσεων, ειδικά σε περιπτώσεις που προκαλούνται σοβαρές ζημιές στο περιβάλλον. Στοιχεία που επηρεάζουν και διαφοροποιούν τις στάσεις, τα κίνητρα και τη συμπεριφορά τους είναι κυρίως οι ευαισθησίες και το ενδιαφέρον τους για το περιβάλλον, η γνώση των συγκεκριμένων οικοσυστημάτων και των αγαθών και υπηρεσιών που παρέχουν, καθώς και οι ηθικές, αλτρουιστικές, κληροδοτικές αξίες, που τους χαρακτηρίζουν. Δεν αποδέχονται καμιά υποβάθμιση στο φυσικό περιβάλλον και απαιτούν, υψηλά χρηματικά ποσά για να ανεχτούν κάποια απόλυτα αναγκαία υποβάθμισή του. Σε ήπιες και φιλικές επεμβάσεις απαιτούν μικρότερα ποσά. Εκτιμάται ότι τα φρυγανικά οικοσυστήματα πρέπει να δεσμεύονται και να προστατεύονται, όπως και τα δασικά οικοσυστήματα. Η προστασία τους πρέπει να προσδιορίζεται και από τη σπανιότητα των ειδών, τα αγαθά, τις υπηρεσίες και τις λειτουργίες που προσφέρουν. Αλλαγή χρήσης τους θα πρέπει να επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές και σπάνιες περιπτώσεις και όταν από συγκριτικές μελέτες αποδεικνύεται ότι το κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό όφελος είναι μεγαλύτερο με την αλλαγή χρήσης. Η συνεχής ενημέρωση των πολιτών κρίνεται απαραίτητη καθώς παίζει καθοριστικό ρόλο στην προστασία του περιβάλλοντος και των συγκεκριμένων οικοσυστημάτων.