Συμβολή στη βελτίωση του συστήματος της οδικής ασφάλειας με τη χρήση νέων τεχνολογιών εκπαίδευσης υποψήφιων οδιηγών

Abstract

The objective of the present doctorate dissertation is the improvement of the road safety system by the incorporation of new technologies of multimedia and simulation into the education of candidate drivers. In order to achieve this objective, the systematic approach was followed. Initially, the road safety system was examined and the fact that the subsystem of human factor plays the most important role, in relation to the subsystems of vehicle and road / environment, was documented. Afterwards, the human factor was examined and was found that in relation to other actions, i.e. awareness campaigns and police enforcement, the education plays the most important role. Of the several forms of driver training, i.e. professional drivers’ training and retraining, the training of candidate drivers plays the most important role. The reason for that are the worst accident numbers of novice drivers in relation to the rest and also the fact that candidate drivers’ training is an investment for the future, since they will be driving for more time than any other driver. In relation to candidate drivers’ training, the main trend in the relative European and worldwide research is to emphasize on the higher hierarchical levels of driving by the incorporation of new technologies, both for theoretical and practical training. The aforementioned, were documented at the relevant chapters, work that produced three databases: a) training and licensing systems followed in several European countries, b) multimedia applications for candidate drivers’ theoretical training, and c) driver training simulators for candidate drivers’ practical training, which are presented at the relevant annexes. Following, pilot applications for the evaluation of new candidate drivers’ training technologies are presented and the role they can play in relation to the road safety system is documented. The experiments that were conducted for the needs of the present doctorate dissertation follow, with the participation of 60 candidate drivers and 30 driver trainers. Specifically, a simulation of the pilot applications with results of driver trainers is presented and also an experiment for the spotting of candidate drivers’ vulnerabilities, in which the results of candidate drivers training were compared with driver trainers’ respective results and the most well known hierarchical model of driving, i.e. GDE matrix, was quantified. The results of this experiment were not those that had been predicted, since important driver trainers’ vulnerabilities were spotted. However, the relevant bibliography provides some clues about the reason why this happens. Finally, the results of the present doctorate dissertation, proposals for further research and general proposals in relation to the improvement of the road safety system are presented, which are summed up to the following: the incorporation of new technologies of multimedia and simulation into the training procedure of candidate drivers has many to offer to the improvement of the road safety system, but in parallel measures should be taken in relation to the whole provided education whereas Greek driver trainers themselves have important vulnerabilities, not as much regarding their theoretical background but mainly in relation to their driving manners, because they have not integrated the concept of defensive driving into the way they drive.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή έχει ως στόχο τη συμβολή στη βελτίωση του συστήματος της οδικής ασφάλειας με τη χρήση νέων τεχνολογιών εκπαίδευσης υποψηφίων οδηγών. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, ακολουθήθηκε η συστηματική προσέγγιση. Αρχικά, διερευνήθηκε το σύστημα της οδικής ασφάλειας και τεκμηριώθηκε ότι το σημαντικότερο ρόλο σε αυτό παίζει το υποσύστημα του ανθρώπινου παράγοντα σε σχέση με τα υποσυστήματα του οχήματος και της οδού / περιβάλλοντος. Στη συνέχεια, μελετήθηκε ο ανθρώπινος παράγοντας και βρέθηκε ότι σε σχέση με άλλες δράσεις, όπως για παράδειγμα οι καμπάνιες ενημέρωσης και η καταστολή, η εκπαίδευση παίζει το σημαντικότερο ρόλο. Από τις διάφορες μορφές εκπαίδευσης οδήγησης που υπάρχουν, όπως για παράδειγμα η εκπαίδευση επαγγελματιών οδηγών ή η μετεκπαίδευση οδηγών, το σημαντικότερο ρόλο παίζει η εκπαίδευση υποψηφίων οδηγών. Ο λόγος για αυτό είναι οι αρνητικοί δείκτες των αρχαρίων οδηγών σε σχέση με τους υπόλοιπους, καθώς επίσης και το γεγονός ότι η εκπαίδευση των υποψηφίων οδηγών αποτελεί επένδυση για το μέλλον, αφού αυτοί θα οδηγούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από όλους τους υπόλοιπους οδηγούς. Σε σχέση με την εκπαίδευση υποψηφίων οδηγών, η κυρίαρχη τάση στην ευρωπαϊκή και διεθνή σχετική έρευνα είναι να δοθεί έμφαση στα ανώτερα ιεραρχικά επίπεδα της οδήγησης με τη χρήση νέων τεχνολογιών, τόσο για τη θεωρητική όσο και για την πρακτική εκπαίδευση. Τα παραπάνω τεκμηριώνονται στα σχετικά κεφάλαια, εργασία από την οποία προέκυψαν τρεις βάσεις δεδομένων: α) συστήματα εκπαίδευσης και αδειοδότησης που ακολουθούνται σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, β) εφαρμογές πολυμέσων για τη θεωρητική εκπαίδευση υποψηφίων οδηγών, και γ) εκπαιδευτικοί προσομοιωτές οδήγησης για την πρακτική εκπαίδευση υποψηφίων οδηγών, οι οποίες παρατίθενται στα σχετικά παραρτήματα. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται πιλοτικές εφαρμογές που υλοποιήθηκαν για την αξιολόγηση νέων τεχνολογιών εκπαίδευσης υποψηφίων οδηγών και τεκμηριώνεται ο ρόλος που αυτές μπορεί να παίξουν σε σχέση με το σύστημα της οδικής ασφάλειας. Ακολουθούν τα πειράματα που έγιναν για τις ανάγκες της παρούσας διδακτορικής διατριβής, με τη συμμετοχή 60 υποψηφίων οδηγών και 30 εκπαιδευτών οδήγησης. Πιο συγκεκριμένα, παρουσιάζεται μια προσομοίωση των πιλοτικών εφαρμογών με τα αποτελέσματα των εκπαιδευτών οδήγησης, και ένα πείραμα για τον εντοπισμό των αδυναμιών των υποψηφίων οδηγών, στο οποίο συγκρίθηκαν τα αποτελέσματα της εκπαίδευσης των υποψηφίων οδηγών με τα αντίστοιχα των εκπαιδευτών οδήγησης και ποσοτικοποιήθηκε το πιο γνωστό ιεραρχικό μοντέλο οδήγησης, το GDE matrix. Τα αποτελέσματα από το πείραμα αυτό δεν ήταν τα αναμενόμενα, αφού εντοπίστηκαν σημαντικές αδυναμίες των εκπαιδευτών οδήγησης. Ωστόσο, η σχετική βιβλιογραφία παρέχει κάποιες ενδείξεις για το λόγο που συμβαίνει αυτό. Τέλος, παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της παρούσας διδακτορικής διατριβής, προτάσεις για περαιτέρω έρευνα και γενικότερες προτάσεις σε σχέση με τη βελτίωση του συστήματος της οδικής ασφάλειας, που συνοψίζονται στα εξής: η εισαγωγή νέων τεχνολογιών πολυμέσων και προσομοίωσης στη διαδικασία εκπαίδευσης υποψηφίων οδηγών έχει πάρα πολλά να προσφέρει στη βελτίωση του συστήματος της οδικής ασφάλειας, αλλά παράλληλα θα πρέπει να ληφθούν μέτρα σε σχέση με το σύνολο της παρεχόμενης εκπαίδευσης, δεδομένου ότι και οι ίδιοι οι εκπαιδευτές οδήγησης στην Ελλάδα έχουν σημαντικές ελλείψεις, όχι τόσο σε θεωρητικό επίπεδο όσο, κυρίως, στον τρόπο με τον οποίον οδηγούν, επειδή δεν έχουν ενσωματώσει σε αυτόν τις αρχές της αμυντικής οδήγησης