Απομόνωση παθογόνων βακτηρίων από τρόφιμα ζωικής προέλευσης, έλεγχος της ευαισθησίας τους στα αντιβιοτικά και αξιολόγηση του κινδύνου για την δημόσια υγεία

Abstract

The overuse of antibiotics in human and veterinary medicine has been blamed for the development of resistant bacterial strains that can be spread through the food chain to the community. The objectives of the present thesis include: a) the isolation of food-borne pathogens from foods of animal origin, b) the susceptibility testing of the isolates in order to determine the prevalence of the antibiotic resistant food-pathogens and c) the assessment of the possible risk to Public Health. A total number of 870 food samples collected during a three year period (from July 2004 to August 2007) were examined. The antibiotic resistance of the isolates was determined using the Kirby-Bauer disk diffusion assay. The bacteria isolated were 252 strains of Escherichia coli, 27 strains of Yersinia enterocolitica, 4 strains of Salmonella spp., 383 strains of other Enterobacteriaceae, 95 strains of Staphylococcus aureus, 57 strains of Enterococcus spp., 6 strains of Listeria spp. and 3 strains of Campylobacter jejuni. No bacteria were isolated from thermally processed food samples. In the present study the prevalence of E.coli was 29%, of S.aureus 10.9%, of Yersinia enterocolitica 3.1%, of Salmonella spp. 0.5%, of Listeria spp. 0.7% and of Campylobacter spp. 0.3%. The prevalence of other Enterobacteriaceae was 44% and included strains of Klebsiella spp., Enterobacter spp., Citrobacter spp., Pantoea spp, Hafnia alvei, Kluyvera spp and Serratia spp. Escherichia coli strains were resistant to amikacin (31.3%), amoxycillin/clavulanic acid (31%), ampicillin (57.5%), ampicillin/sulbactam (25.4%), carbenicillin (51.2%), ceftriaxone(10.7%), cefuroxime (43.3%), ciprofloxacin (17.1%), gentamicin (29.4%), imipenem (9.9%), tetracycline (41.7%), ticarcillin (36.1%), ticarcillin/clavulanic (23.8%). Fifty four percent of the isolates showed resistance at least to three antibiotics. Staphylococcus aureus isolates showed resistance to penicillin-G (83.2%), ampicillin (65.3%), tetracycline (22.1%), amoxycillin/clavulanic acid (13.7%), to clindamycin (31.6%), ciprofloxacin (15.8%). 37.9% of S.aureus strains were resistant at least to 3 antibiotics. No methicilline or vancomycin resistant S.aureus was isolated. Yersinia enterocolitica was found resistant to ampicillin (96.3%), while 25.9% of the strains showed resistance at least to three antibiotics. Salmonella spp. strains were resistant to ampicillin (75%), amoxicillin/clavulanic acid (75%), ciprofloxacin (50%), ticarcillin/clavulanic acid (50%), ampicillin/sulbactam (25%), tetracycline (25%) and amikacin (25%). .......

Η ευρεία χρήση των αντιμικροβιακών ουσιών στην ιατρική, την κτηνιατρική και τη γεωργία έχει οδηγήσει σε ανησυχητική αύξηση των ανθεκτικών στα αντιβιοτικά στελεχών βακτηρίων. Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν η απομόνωση και η μελέτη της ευαισθησίας στα αντιβιοτικά παθογόνων μικροοργανισμών από δείγματα τροφίμων ζωικής προέλευσης καθώς και η αξιολόγηση του κινδύνου για τη Δημόσια Υγεία. Στη διάρκεια της παρούσας 3ετούς μελέτης (Ιούλιος 2004 - Αύγουστος 2007) συλλέχθηκαν 870 δείγματα τροφίμων, τα οποία εξετάστηκαν μικροβιολογικά χρησιμοποιώντας τις αποδεκτές για τον έλεγχο των τροφίμων μεθόδους (ΙSO methods). Για τον έλεγχο της ευαισθησίας στα αντιβιοτικά των στελεχών που απομονώθηκαν χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της διάχυσης σε άγαρ Bauer-Kirby. Απομονώθηκαν 252 στελέχη E.coli, 27 στελέχη Y. enterocolitica, 4 στελέχη σαλμονελλών, 383 στελέχη άλλων εντεροβακτηριοειδών, 6 στελέχη Listeria spp., 3 στελέχη C.jejuni,, 57 στελέχη εντερόκοκκων και 95 στελέχη Staphylococcus aureus, τα οποία εξετάστηκαν ως προς την αντοχή τους σε διάφορα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται στην ιατρική πράξη. Δεν απομονώθηκαν παθογόνα βακτήρια από τρόφιμα που είχαν υποστεί θερμική επεξεργασία. Τα βακτήρια που απομονώθηκαν από το σύνολο των δειγμάτων με τη μεγαλύτερη συχνότητα ήταν τα στελέχη E.coli (29%), S. aureus (10,9%), Y.enterocolitica (3,1%), Listeria spp. (0,7%), Salmonella spp. (0,5%) και Campylobacter spp. (0,3%). Όσο αφορά τα άλλα εντεροβακτηριοειδή, το ποσοστό απομόνωσης ήταν 44%, και περιελάμβαναν 40 στελέχη Klebsiella spp. (4,6%), 138 στελέχη Enterobacter spp. (15,9%), 187 στελέχη Citrobacter spp (21,5%), 5 στελέχη Pantoea spp (0,6%), 10 στελέχη Hafnia alvei (1,1%), ένα στέλεχος Kluyvera spp (0,1%) και δύο στελέχη Serratia spp. (0,2%). Τα στελέχη E.coli εμφάνισαν αντοχή στην αμικασίνη (31,3%), το συνδυασμό αμοξυκιλλίνη/κλαβουλανικό οξύ (31%), την αμπικιλλίνη (57,5%), το συνδυασμό αμπικιλλίνη/σουλβακτάμη (25,4%), την καρμπενικιλλίνη (51,2%), την κεφτριαξόνη (10,7%), την κεφουροξίμη (43,3%), τη σιπροφλοξασίνη (17,1%), τη γενταμικίνη (29,4%), την ιμιπενέμη (9,9%), την τετρακυκλίνη (41,7%), την τικαρσιλλίνη (36,1%), το συνδυασμό τικαρσιλλίνη/κλαβουλανικό οξύ (23,8%). Το 54% των στελεχών που απομονωθήκαν έδειξαν αντοχή σε τρία τουλάχιστον αντιβιοτικά. ................