Η επίδραση του φύλου, της ηλικίας και της χρήσης ολικών οδοντοστοιχιών στο μυοτατικό αντανακλαστικό και στην περίοδο σιγής του μασητήρα: ηλεκτρομυογραφική μελέτη

Abstract

The aim of the present study was to investigate any variations in the masseteric jaw-jerk reflex and the silent period related to gender, age and rehabilitation with complete dentures. Surface electromyographic recordings were obtained after chin taps from the masseter muscle of the preferred chewing side, during mandibular rest and at moderate intercuspal clenching (40% of the individual maximum clenching masseteric RMS activity), using a computerized recording and analysis system. The reflexes were elicited in 22 younger dentate adults, 22 older dentate adults, 22 older experienced complete denture wearers and seven older subjects who had been fitted with new complete dentures one to three weeks previously. In the first three groups gender distribution was equal. The within and between-session reproducibility of the jaw- jerk at rest using the present methodology, was tested in five young females and found satisfactory. During intercuspal clenching, the occurrence of the jaw-jerk was reduced compared to the rest values in all groups except for the inexperienced denture wearers. This contrast was smaller in the experienced denture wearers. It was suggested that the simultaneous activation of the periodontal ligament receptors may occasionally inhibit the masseteric monosynaptic excitation. In the denture wearers a potential weaker inhibitory effect of the mucosal mechanoreceptors was speculated. Moreover when clenching, the amplitudes were higher and the latencies shorter (p<0.05). The recorded silent period in all groups fell into four distinctive patterns: one simple and three combined, including an early and a late phase of depression. Variation in the silent period duration was not significant between the different subject groups (p>0.05).The duration was however affected by the silent period type (p<0.05), thus by the measuring technique. In the female subjects in all groups, a systematic tendency was observed towards shorter latencies in the jaw-jerk and the early silent period, and towards increased amplitudes of the jaw-jerk, particularly at rest. Increased gender variation was observed in the denture wearers. However those differences were usually not statistically significant. The age-related variation in the jaw-jerk and the silent period was investigated in 22 younger and in 22 older dentate adults. In the older participants, the occurrence of the jaw-jerk was reduced, the latency of the jaw-jerk at rest and the latency of the early silent period were increased and the amplitude of the jaw-jerk at rest was diminished (p<0.05). The differences observed were related to the age changes in the various elements of the responsible reflex arcs, including the sense organs, the muscles, the peripheral nerves and the central nervous system. The effect of denture wearing on the jaw-jerk and the silent period was investigated in 22 older dentate subjects and in 22 older experienced denture wearers. Both reflexes were present in the denture wearers. In the denture subjects the occurrence of the jaw-jerk, the duration of the jaw-jerk at clench and the latencies of the early and late phases of depression were increased (p<0.05). The similarities in reflex activity between the dentate subjects and the denture wearers indicate that the periodontal ligament and the intradental receptors are not necessary for the elicitation of the reflexes studied. Increased variation was however observed in the seven subjects recently rehabilitated with complete dentures.

Ο σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση της επίδρασης του φύλου, της ηλικίας και της χρήσης ολικών οδοντοστοιχιών στην αντανακλαστική δραστηριότητα του μασητήρα στον άνθρωπο και συγκεκριμένα: στο μυοτατικό αντανακλαστικό της γνάθου, β) στην ταχεία και παροδική δραστηριοποίηση προ της ΠΣ, που εκλύεται κατά τη διέγερση του αντίστοιχου νευρωνικού κυκλώματος σε θέση ισομετρικής συστολής των ανασπώντων σε μέγιστη συγγόμφωση και γ) στην περίοδο σιγής. Το δείγμα απετέλεσαν 22 νέοι ενόδοντες με μέση ηλικία τα 23.2 έτη, 22 ηλικιωμένοι ενόδοντες με μέση ηλικία τα 61.3 έτη και 22 ηλικιωμένοι νωδοί προσαρμοσμένοι ικανοποιητικά στις ολικές τους οδοντοστοιχίες με μέση ηλικία τα 63.1 έτη και 7 νωδοί ηλικιωμένοι οι οποίοι τοποθέτησαν ολικές οδοντοστοιχίες πριν από μία έως τρείς εβδομάδες. Η πρόκληση ων αντανακλαστικών έγινε με χτύπημα στο γένειο με νευρολογικό σφυρί και η καταγραφή της ηλεκτρομυογραφικής δραστηριότητας με ηλεκτρόδια επιφανείας μέσω συστήματος ηλεκτρονικής καταγραφής και ανάλυσης. Στις γυναίκες καταγράφηκε μία συστηματική τάση για μικρότερους λανθάνοντες χρόνους αντανακλαστικής δραστηριότητας και για μεγαλύτερο πλάτος του μυοτατικού αντανακλαστικού σε ανάπαυση. Οι διαφοροποιήσεις αυτές κατά κανόνα δεν έφταναν σε στατιστικά σημαντικά επίπεδα. Με την αύξηση της ηλικίας παρατηρήθηκε μείωση στη συχνότητα εμφάνισης του μυοτατικού αντανακλαστικού, αύξηση του λανθάνοντα χρόνου έκλυσης του μυοτατικού σε ανάπαυση και της περιόδου σιγής, ελάττωση του πλάτους του μυοτατικού αντανακλαστικού σε ανάπαυση και αύξηση της βιολογικής μεταβλητότητας. Στα άτομα με ολικές οδοντοστοιχίες στις οποίες είχαν καλά προσαρμοστεί δεν καταγράφηκαν συστηματικές διαφοροποιήσεις στην αντανακλαστική δραστηριότητα με βασική εξαίρεση την αυξημένη εμφάνιση του μυοτατικού αντανακλαστικού σε ανάπαυση και σε συστολή. Αυξημένη μεταβλητότητα καταγράφηκε ωστόσο στα άτομα τα οποία είχαν πρόσφατα τοποθετήσει οδοντοστοιχίες και δεν είχε ακόμα αναπτυχθεί ικανοποιητικός προσαρμοστικός μηχανισμός. Η παρουσία των περιοδοντικών υποδοχέων και των υποδοχέων των δοντιών δεν θεωρήθηκε απαραίτητη για την έκλυση της μελετώμενης αντανακλαστικής δραστηριότητας, ενώ πιθανολογείται η ανασταλτική τους επίδραση στους κινητικούς νευρώνες του μασητήρα. Η σταθερότητα της συχνότητας εμφάνισης της πρώιμης περιόδου σιγής ανεξαρτήτως βιολογικών συνθηκών απαιτεί την περαιτέρω διερεύνηση του πιθανού διαγνωστικού και προγνωστικού της ρόλου σε περιπτώσεις δυσλειτουργίας του στοματογναθικού συστήματος ή και σε άλλες παθήσεις.