Σαρακατσαναίοι της Φθιώτιδας, η διαμόρφωση της μουσικοχορευτικής ταυτότητας των νέων ηλικίας 10-15 ετών σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές

Abstract

Traditional dance and the music which accompanies it imply social practice. They are formed according to the means of interpretation and expression that society appreciates, which depend directly upon any changes that may occur in its structure and perception. Their attribute to be located as expressions of the present as well as of the past of a society and to unfold the social and cultural history of a place, renders them as a way of providing informative elements for the cultural identity of the social group and of the people that use them. Cultural identity is not constant through the passage of time. It is continuously shaped and is transformed according to the socio-economic changes which take place. The following research attempt has the objective of investigating the formation of the musical dance identity of young Sarakatsanoi children aged between 10 and 15 in the area of Fthiotida and to locate the factors that have contributed to this formation. There is also a cross-correlation of this identity through a synchronic and diachronic examination, with the musical dance identity of previous generations in order to locate the changes that befell. The collection of data was based on qualitative and quantitative methods. A questionnaire, personal interviews and participative observation in combination with the study of written sources, were the methodological tools used in this ‘on the spot’ ethnographic survey which was conducted. The statistical analysis of data was carried out using the SPSS 15.0 system for Windows. A group sample of 631 individuals was used, consisting of four age groups: children aged between 10 and 15, the third generation, the second generation and the first generation, as these were determined in the specific project. The results of this survey clearly show an existence of substantial differences between the musical dance identity of young Sarakatsanoi children aged 10-15 years old, and of the previous generations. This differentiation is related to the way in which the musical dance tradition of Sarakatsanoi was transmitted to the age group of children between the ages of 10 and 15, and with the effect that influenced musical dance choices by the musical dance models which prevail nowadays. The most important factors that influenced the formation of musical dance identity of young children between the ages of 10 and 15 are the cultural association, the modern cultural models and the change in the role of the musical dance phenomenon in the current era. From the conclusions drawn up in this research the opinion that the musical dance phenomenon is historically and socially determined is confirmed, since the musical dance identity of young Sarakatsanoi children aged 10-15 was altered with the change of social conditions.

Ο παραδοσιακός χορός και η μουσική που τον συνοδεύει, υποδηλώνουν την κοινωνική πρακτική. Διαμορφώνονται σύμφωνα με τους τρόπους ερμηνείας και έκφρασης που εκτιμά η κοινωνία, οι οποίοι εξαρτώνται άμεσα από τις επερχόμενες μεταβολές στη δομή και τις αντιλήψεις της. Η ιδιότητά τους να εντοπίζονται ως εκφράσεις του παρόντος αλλά και του εκάστοτε παρελθόντος μιας κοινωνίας και να ξετυλίγουν την κοινωνική και πολιτισμική ιστορία ενός τόπου, τα καθιστά μέσα που παρέχουν πληροφοριακά στοιχεία για την πολιτισμική ταυτότητα της κοινωνικής ομάδας αλλά και των ανθρώπων που τα χρησιμοποιούν. Η πολιτισμική ταυτότητα δεν είναι σταθερή στο χρόνο. Συνεχώς διαμορφώνεται και μεταλλάσσεται σύμφωνα με τις συντελούμενες κοινωνικοοικονομικές μεταβολές. Η παρούσα ερευνητική προσπάθεια έχει ως στόχο να διερευνήσει τη διαμόρφωση της μουσικοχορευτικής ταυτότητας των νέων Σαρακατσαναίων ηλικίας 10-15 ετών στην περιοχή της Φθιώτιδας και να εντοπίσει τους παράγοντες που συνέβαλαν σε αυτή τη διαμόρφωση. Ακόμη, γίνεται συσχέτιση αυτής της ταυτότητας, μέσα από μια συγχρονική και διαχρονική εξέταση, με τη μουσικοχορευτική ταυτότητα των προηγούμενων γενιών για να εντοπιστούν οι αλλαγές που επήλθαν. Η συλλογή των δεδομένων βασίστηκε σε ποιοτικές και ποσοτικές μεθόδους. Ως μεθοδολογικά εργαλεία της επιτόπιας εθνογραφικής έρευνας που διεξήχθη, χρησιμοποιήθηκαν το ερωτηματολόγιο, οι προσωπικές συνεντεύξεις και η συμμετοχική παρατήρηση σε συνδυασμό με τη μελέτη των γραπτών πηγών. Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων έγινε με το σύστημα SPSS 15.0 for Windows. Χρησιμοποιήθηκε μέγεθος δείγματος 631 ατόμων, στο οποίο περιλαμβάνονταν τέσσερις ηλικιακές ομάδες, τα παιδιά 10-15 ετών, η τρίτη γενιά, η δεύτερη γενιά και η πρώτη γενιά, όπως αυτές καθορίστηκαν στη συγκεκριμένη εργασία. Μέσα από τα αποτελέσματα της έρευνας διαφαίνεται ότι υφίστανται σημαντικές διαφορές μεταξύ της μουσικοχορευτικής ταυτότητας των νέων Σαρακατσαναίων ηλικίας 10-15 ετών και των προηγούμενων γενιών. Η διαφοροποίηση σχετίζεται με τον τρόπο με τον οποίο μεταδόθηκε στην ηλικιακή ομάδα των παιδιών 10-15 ετών η μουσικοχορευτική παράδοση των Σαρακατσαναίων και με την επίδραση που άσκησαν στις μουσικοχορευτικές της επιλογές τα σύγχρονα μουσικοχορευτικά πρότυπα, τα οποία επικρατούν στη σημερινή εποχή. Οι σημαντικότεροι παράγοντες που επέδρασαν στη διαμόρφωση της μουσικοχορευτικής ταυτότητας των νέων ηλικίας 10-15 ετών, είναι ο πολιτιστικός σύλλογος, τα σύγχρονα πολιτισμικά πρότυπα και η αλλαγή του ρόλου του μουσικοχορευτικού φαινομένου στη σημερινή εποχή. Από τα συμπεράσματα της έρευνας επιβεβαιώνεται η άποψη ότι το μουσικοχορευτικό φαινόμενο είναι ιστορικά και κοινωνικά προσδιορισμένο, αφού η μουσικοχορευτική ταυτότητα των νέων Σαρακατσαναίων ηλικίας 10-15 ετών μεταβλήθηκε με την αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών.