Πετρολογική και ορυκτολογική μελέτη οφιολιθικών πετρωμάτων στην περιοχή της Ανατολικής Όθρυος

Abstract

East Othris geologically consists of zones characterized as internal, which include the Sub-Pelagonian (or Maliac), the Pelagonian and the Eastern Greece zone. The first two zones include igneous rocks which are distinguished based on stratigraphic data in those that belong in the Triassic igneous and sedimentary sequence, in the melange formations, in the Jurassic ophiolitic rocks and in the ophiolitic rocks of the post-uppercretaceous nappe. The Triassic igneous rocks consist mainly of pillow lavas with relatively small occurrences of serpentinized ultramafic rocks, accompanied by dyke formed and pyroclastic rocks, ranging compositionally from basic to felsic. Pillow lavas often interchange with sedimentary rocks (pelites, radiolarites and limestones). These igneous rocks appear in the regions of Loggitsi, Agia Marina, Paleoneraida, Spartia and Mili. The Jurassic ophiolitic rocks in eastern Othris usually appear as scattered parts of a dismembered ophiolitic complex, except in Vrinena where the ophiolites form an almost complete ophiolitic sequence in a relatively small area. The Jurassic ophiolitic formations appear in the regions of Karavomilos, Pelasgia and Vrinena, whereas the ophiolitic rocks of the post-uppercretaceous nappe appear in the regions of Eretria, Velestino and Aerino. In the ophiolitic rocks the petrological types recognized are: peridotites, pyroxenites, serpentinites, gabbros, diorites, plagiogranites-rhyodakites, rondigites, volcanic and dyke formed rocks compositionally ranging from basic to intermediate as well as ‘Skarn’ type rocks. The melange formations consist of igneous and sedimentary rocks in chaotic forms. Igneous rocks are mainly volcanic, with clear indications that at least some of them are linked to the Triassic volcanic activity. In these formations the following lithotypes are recognized: Serpentinites, calc-alkaline pillow lavas, rondigites, diorites, plagiogranites, metamorphic soles (amphibolites, greenschists), listwanites, sandstones, limestones and cherts-radiolarites. Serpentinites were formed from metamorphic processes upon ultramafic rocks (harzburgites, lherzolites and wehrlites), while rondigites were formed from metasomatic processes upon gabbroic rocks and dolerites. Rodingitization processes have also affected the Triassic wehlites. Skarn occurrences are only sited in the ophiolitic complex of Vrinena, between marbles, dolerites and rhyodakites. The metamorphic soles have been found in the melange formation of Paleokerasia, formed from metamorphic processes upon basaltic rocks with N-MORB characters but also calc-alkaline. Listwanites resulted from further metasomatism of serpentinites with Si, Ca rich fluids. ..........................................................................................................................

Η ανατολική Όθρυ γεωλογικά αποτελείται από ζώνες οι οποίες χαρακτηρίζονται ως εσωτερικές στις οποίες περιλαμβάνονται η Yποπελαγονική (ή Μαλιακή), η Πελαγονική και η ζώνη της Ανατολικής Ελλάδας. Οι δύο πρώτες ζώνες περιλαμβάνουν μαγματικά πετρώματα τα οποία βάση στρωματογραφικών δεδομένων διακρίνονται σε εκείνα που ανήκουν στην Τριαδική μαγματική και ιζηματογενή ακολουθία, στους σχηματισμούς melange, στα οφιολιθικά πετρώματα Ιουρασικής ηλικίας και στους οφιόλιθους του μετα-ανωκρητιδικού καλύμματος. Τα Τριαδικά μαγματικά πετρώματα αποτελούνται κυρίως από pillow λάβες μέσα στις οποίες εμφανίζονται σχετικά μικρής έκτασης σερπεντινιωμένα υπερβασικά πετρώματα, συνοδευόμενα από φλεβικά και πυροκλαστικά πετρώματα βασικής έως όξινης σύστασης. Οι pillow λάβες συχνά εναλλάσσονται με ιζηματογενή πετρώματα (πηλίτες, ραδιολαρίτες και ασβεστόλιθους). Τα μαγματικά αυτά πετρώματα εμφανίζονται στις περιοχές Λογγίτσι, Αγία Μαρίανα, Παλαιονεράιδα, Σπαρτιά και Μύλοι. Τα οφιολιθικά πετρώματα στην ανατολική Όθρυ εμφανίζονται συνήθως ως διάσπαρτα τμήματα διαμελισμένου οφιολιθικού συμπλέγματος, εκτός από την εμφάνιση τους στα Βρύναινα όπου τα οφιολιθικά πετρώματα συνιστούν μία σχεδόν πλήρη οφιολιθική ακολουθία ανεπτυγμένη σε μικρή περιοχή. Οι Ιουρασικοί οφιολιθικοί σχηματισμοί βρίσκονται στις περιοχές Καραβόλυλος, Πελασγία και Βρύναινα, ενώ οι οφιολιθικοί σχηματισμοί του μετα-ανωκρητιδικού καλύμματος βρίσκονται στις περιοχές Ερέτρια, Βελεστίνο και Αερινό. Στα οφιολιθικά πετρώματα οι πετρολογικοί τύποι που αναγνωρίστηκαν είναι: περιδοτίτες, πυροξενίτες, σερπεντινίτες, γάββροι, διορίτες, πλαγιογρανίτες-ρυοδακίτες, ροδιγκίτες, ηφαιστειακά και φλεβικά πετρώματα βασικής έως ενδιάμεσης σύστασης και πετρώματα τύπου ‘Skarn’. Οι σχηματισμοί melange αποτελούνται από μαγματικά, μεταμορφωμένα και ιζηματογενή πετρώματα σε χαοτικές μορφές. Τα μαγματικά πετρώματα είναι κυρίως ηφαιστειακά, με σαφείς ενδείξεις ότι τουλάχιστον μέρος από αυτά συνδέονται στην Τριαδική ηφαιστειακή δραστηριότητα. Αναγνωρίστηκαν οι εξής λιθότυποι: Σερπεντινίτες, ασβεσταλκαλικές pillow λάβες, ροδιγκίτες, διορίτες, πλαγιογρανίτες, μεταμορφικές σόλες (αμφιβολίτες, πρασινοσχιστόλιθοι), λιστβανίτες, ψαμμίτες, ασβεστόλιθοι και κερατόλιθοι-ραδιολαρίτες. Οι σερπεντινίτες προήλθαν από μεταμόρφωση υπερβασικών πετρωμάτων (χαρτζβουργιτών, λερζόλιθων και βερλιτών), ενώ οι ροδιγκίτες από μετασωματικές διεργασίες σε γαββρικά πετρώματα και δολερίτες. Η ροδιγκιτίωση έχει επηρεάσει και Τριαδικούς βερλίτες. Εμφανίσεις skarn παρατηρήθηκαν στο οφιολιθικό σύμπλεγμα στα Βρύναινα, ανάμεσα σε μάρμαρα, δολερίτες και ρυοδακίτες. Τα μεταμορφικά πέλματα που βρέθηκαν συμμετέχουν στο σχηματισμό melange της Παλαιοκερασιάς και προήλθαν από μεταμόρφωση βασαλτικών πετρωμάτων με χαρακτήρες N-MORB αλλά και ασβεσταλκαλικούς. Οι λιστβανίτες προέρχονται από την περαιτέρω μετασωμάτωση σερπεντινιτών με ρευστά πλούσια σε Si και Ca. ...................................................................