Μελέτη της διατροφής σε πληθυσμούς της Ελλάδας της εποχής του χαλκού

Abstract

In this study we examine the dietary habits of individuals and populations that lived during Bronze Age in Greece. In order to reconstruct the diet we used stable carbon and nitrogen isotope analysis in human bone collagen. The aim of this analysis was to investigate the importance of different food components, possible differences in social status or between gender and how trade and migration affected the dietary habits of the specific era. The material analysed belongs to twelve sites, where Perachora and Manika are Early, Argos and Kouphovouno Middle and Aghia Triada, Voudeni, Zeli, Kalapodi, Triada Rhodes, Pineada, Kritica and Almyri are date Bronze Age sites. The results indicate that the ancient Greeks relied heavily on terrestrial resources and their access to certain types of food did not varied by status. In general, Bronze Age in Greece presents a rather homogenous diet, mainly based on C3 plant and animal protein. There are no individuals with δ¹³C and δ¹⁵N values that could represent important marine protein consumption, despite their proximity to the sea.

Στην παρούσα μελέτη ερευνώνται οι διατροφικές συνήθειες των ατόμων που έζησαν κατά την Εποχή του Χαλκού στην Ελλάδα. Ο τρόπος μελέτης αφορά στην ανάλυση σταθερών ισότοπων Άνθρακα και Αζώτου σε κολλαγόνο των ανθρώπινων οστών. Σκοπός της μελέτης ήταν η απάντηση ερωτημάτων που αφορούν εκτός της εύρεσης των διατροφικών συνηθειών της συγκεκριμένης εποχής, τη διερεύνηση διαφορών μεταξύ των πληθυσμών, κοινωνικών βαθμίδων φύλου ή και ηλικιακών ομάδων καθώς και τη διερεύνηση διατροφικών προτιμήσεων που σχετίζονται με την αλληλεπίδραση των ατόμων ή των πληθυσμών με το περιβάλλον τους. Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε ανήκει σε δώδεκα θέσεις, όπου η Περαχώρα και η Μάνικα είναι της πρώϊμης, το Κουφόβουνο και το Άργος της Μέσης και η Αγία Τριάδα, η Βούντενη, το Ζέλι, το Καλαπόδι, τα Κρητικά, η Αλμυρή, τα Τριάντα και η Πηνειάδα της Ύστερης Εποχής Χαλκού. Στο σύνολο των αποτελεσμάτων παρατηρείται ότι η φυτική πρωτεΐνη που χρησιμοποιείται ανήκει κυρίως σε C3 φυτικά είδη και μόνο σε λίγες περιπτώσεις καταναλώνονται C4 φυτικά είδη. Υπάρχει συστηματική κατανάλωση ζωικής πρωτεΐνης, ενώ δεν παρουσιάζεται καμία κατανάλωση θαλάσσιων ειδών. Δεν υπάρχουν στοιχεία διατροφικών διαφορών μεταξύ κοινωνικών ομάδων και μόνο στην περίπτωση της Αγίας Τριάδας υπάρχει διαφορά μεταξύ των δύο φύλων.