Temporalite du recit dans madame Bovary

Abstract

Dans cette these, comme nous avons etudie de maniere exhaustive les relations qui regissent le temps de l’histoire et le temps du recit dans le roman Madame Bovary avec l’aide de la methode de Gerard Genette, laquelle nous a permis d’analyser tant la macrostructure que la microstructure du texte et principalement cette derniere, nous avons tire les conclusions ci-apres, qui concernent la temporalite du recit, que nous allons exposer dans cet epilogue: Le temps, dans ce roman flaubertien, malgre les references historiques et les quelques dates historiques authentiques, qui sporadiquement apparaissent, n’est pas un temps historique, ni cependant un temps physique ou cosmique, malgre l’importance qu’attache Flaubert au climat et a l’atmosphere que les saisons de l’annee creent, de meme qu’a l’heure des horloges qui composent le cadre ou il place les evenements de l’intrigue. C’est un temps qui n’est pas determine par les evenements et les situations au moment ou ceux-ci sont rares, comme nous avons vu Flaubert l’admettre dans sa correspondance, mais par l’etat d’ame des personnages que l’ecrivain laisse faire et vivre dans leur monde a eux et qui les represente. Ce temps existentiel, qui reflete le monde interieur des heros, est realise dans le recit par les anachronies creees par l’intermediaire du recit analeptique et tres rarement du recit proleptique. Le recit proleptique se fait rare, du fait que Flaubert normalement se conforme a la fiction traditionnelle d’un narrateur qui, pour employer les termes memes de Genette, doit sembler decouvrir en quelque sorte l’histoire en meme temps qu’il la raconte. Le recit analeptique est fourni dans sa plus grande partie par les souvenirs d’Emma essentiellement, moins par ceux de Charles qui est bien peu l’homme de l’introspection reflechie et pas du tout par les autres personnages qui vivent enfermes dans la quoti-diennete, sans que jamais leur pensee ne s’evade vers d’autres lieux et d’autres temps. Emma, une femme qui est absente a tout, qui n’est chez elle nulle part, sauf fugitivement a la Vaubyessard, qui a reussi a se donner la realite vide et indestructible d’une image se refugie dans le passe, chaque fois que le present ouvre un vide dans sa vie, pour assouvir sa recherche permanente de romantisme, pour devenir son alter ego et de revenir de nouveau au present par un mouvement retrograde du temps, que Flaubert pour nous en donner une image plus visible l’a ainsi dire prefigure[e] exterieurement dans l’action de la levrette qui court en cercles a travers champs.

Αντικείμενο αυτής της διατριβής είναι η ανάλυση της χρονικότητας της αφήγησης στο μυθιστόρημα Madame Bovary. Με τον όρο χρονικότητα δεν εννοούμε τον προσδιορισμό της χρονολογίας των γεγονότων του μυθιστορήματος, αλλά τις χρονικές σχέσεις που διέπουν τη διήγηση και την ιστορία, δηλαδή το αφηγηματικό κείμενο και τα πραγματικά γεγονότα. Για να αναλύσουμε αυτές τις χρονικές σχέσεις και προκειμένου τα συμπεράσματά μας να είναι τεκμηριωμένα, επιλέξαμε να εφαρμόσουμε την μέθοδο του Genette, Figures III, ακολουθώντας την τεχνική που προτείνει για την ανάλυση του χρόνου στο μυθιστόρημα. Από τα πέντε κεφάλαια τα οποία απαρτίζουν την μέθοδο περιοριστήκαμε στην εφαρμογή των τριών πρώτων, σ' αυτό της «Τάξης», της «Διάρκειας» και της «Συχνότητας», επειδή αυτά αφορούν αποκλειστικά στις σχέσεις διήγησης και ιστορίας. Το τρίτο και τέταρτο κεφάλαιο της μεθόδου, αυτά της «Έγκλισης» και της «Φωνής», αφορούν στις σχέσεις διήγησης και αφηγηματικής πράξης και στις σχέσεις ιστορίας και αφηγηματικής πράξης αντίστοιχα. Στο κεφάλαιο της «Τάξης» αντιπαραθέσαμε τη σειρά των γεγονότων της διήγησης σε σχέση με τη σειρά των γεγονότων της ιστορίας και, μέσα από τις αναχρονίες που δημιουργούνται μεταξύ των πραγματικών και των διηγουμένων γεγονότων, μπορέσαμε να μελετήσουμε την έκταση τόσο της αναληπτικής διήγησης όσο και της προληπτικής.