Μεταξύ αυτονομίας και οικειότητας: αναπροσδιορίζοντας το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή (άρθρο 9 παρ. 1 Σ)

Abstract

The central objective of this thesis was the interpretation of Art. 9(1) of the Greek Constitution of 1975, which acknowledges that the right of private life of an individual is inviolable. This interpretation was attempted via the “construction” of a theory concerning the right, which is based on three parameters: a) a comprehension of the right of private life in the frame of a relative distinction between public and private, b) an approach of the right of private life in the basis of the autonomy of the individual and more specifically concerning the positive aims that it guarantees for the individual and c) by deeming the right to privacy as an “evolving” right, thus a right that can be redefined in the light of the threats and endangerments that suffers (such as surveillance, exposure of personal data etc). This theoretical approach applied in the constitutional paradigm of the Greek legal order leads us to the following conclusions: a) the right in the private life does not remain static but it is redetermined according to the threats and endangerments that it suffers, b) it pre-exists of his constitutional acknowledgement in the Art. 9(1) of the Greek Constitution, since it was initially connected with the constitutional protection of the private realm (home asylum of residence) and afterwards as one of the rights to personality, g) today, as it is guaranteed in the article 9(1) it protects the “intimacy” of an individual, meaning his possibility enjoying his privacy alone but also via his relations with his intimates (family or friends etc). If comprehended as intimacy, the right to private life in Art. 9(1) of the Greek Constitution of 1975, is ultimately connected with other constitutional right, as right to protect the personal data of the individual (A 9(A) of the Greek Constitution), also “redefining their concept.

Κεντρικό στόχο της διατριβής αποτέλεσε η ερμηνεία του άρθρου 9 §1 Σ το οποίο ορίζει ότι το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή του ατόμου είναι απαραβίαστο. Η ερμηνεία αυτή επιχειρήθηκε μέσα από την «κατασκευή» μιας θεωρίας για το δικαίωμα, η οποία και διαθέτει τρεις άξονες: α) κατανοεί το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή στο πλαίσιο μιας ρευστής και σχετικής διάκρισης δημόσιου-ιδιωτικού, β) προσεγγίζει το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή σε σχέση με την αυτονομία του ατόμου και ειδικότερα σε σχέση με τους θετικούς σκοπούς που εξυπηρετεί για το άτομο και γ) διασυνδέει την «εξελικτικότητα» του δικαιώματος, τη δυνατότητά του δηλαδή να αναπροσδιορίζεται κανονιστικά, με τις διακινδυνεύσεις, τις προσβολές που αυτό υφίσταται (πχ. αποκάλυψη πληροφοριών, δημοσιοποίηση, παρακολούθηση κλπ.). Εφαρμοζόμενη η θεωρητική αυτή προσέγγιση στο παράδειγμα της ελληνικής έννομης τάξης μας οδηγεί στα ακόλουθα συμπεράσματα: α) το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή δεν παραμένει στατικό αλλά αναπροσδιορίζεται ενόψει των διακινδυνεύσεων που υφίσταται, β) προϋπάρχει της συνταγματικής κατοχύρωσής του στο άρθρο 9 §1 Σ, αφού αρχικά συνδέεται με την προστασία του ασύλου της κατοικίας και στη συνέχεια με το δικαίωμα στην προσωπικότητα, γ) σήμερα, όπως κατοχυρώνεται στο άρθρο 9 §1 Σ προστατεύει την «οικειότητα» του ατόμου. Τη δυνατότητά του δηλαδή να απολαμβάνει την ιδιωτικότητά του μόνος αλλά και μέσα από τις σχέσεις του με τους οικείους του. Ως οικειότητα το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή κατ’ άρθρο 9 §1 Σ συνδέεται με άλλα επιμέρους δικαιώματα, όπως τα προσωπικά δεδομένα (άρθρο 9Α), «απελευθερώνοντας» το περιεχόμενό τους.