Μελέτη των προσδιοριστικών επιδημιολογικών χαρακτηριστικών της υπέρτασης σε δείγμα ελληνικού πληθυσμού

Abstract

The purpose of this study was to evaluate the effect of factors such as demographic characteristics, physical activity, diet, smoking, the occurrence of metabolic syndrome and the coexistence of family history of hypertension on the presence, and prevention of hypertension, by studying a population sample, and on the regulation of hypertension, by studying a sample of hypertensive individuals. It is the first time a detailed inventory of the epidemiological aspects of hypertension in northern Greece was attempted and an effort was made to prioritize Mediterranean diet among other dietary factors. Patients-Method. The sample, consisting of the group of 300 patients with hypertension and 100 normotensive patient. The sampling was continuous. The information was collected during interviews with a questionnaire and then the nutritional contents and the Mediterranean diet index were estimated. The Mediterranean Diet Index (MediDietScore) was calculated, giving a high score to foods that are considered part of the Mediterranean diet and a reverse score to foods away from that model. The statistical analysis used the appropriate tests to verify the regularity and control of relations between categorical and continuous variables. To calculate the probability of occurrence and regulation of blood pressure multivariably the odds ratio and corresponding 95% confidence intervals by logistic regression were calculated. A base model (core model) for the key determinants of hypertension was formed and on this model the nutritional factors were added and the contribution of each of them in the model was found by calculating the x². The higher the x², the stronger the relationship between dietary factors to the appearance or setting of hypertension. Results. The results showed: 1. On the prevention of hypertension. In Univariate analysis, the probability that a person experienced hypertension increased significantly with increasing age, smoking habit, coexistence of metabolic syndrome, the existence of a family history of hypertension and the increase in caloric intake, saturated fatty acids, simple carbohydrates and dietary sodium. In contrast, a considerable reduction of the risk of hypertension was found by increasing physical activity, duration of study, adherence to the Mediterranean diet and an increase in dietary intake of potassium, calcium and magnesium. In multivariate study the Mediterranean diet was significantly associated with primary prevention of hypertension (OR=0,694, x²=42,37, p<0,001), and hierarchically followed the reduction of sodium intake (OR=5,61, x²=38, 15, p<0,001), the increase of dietary magnesium (OR=0,182, x²=29,81, p<0,001) and a reduction in total calorie intake (OR=1,23, x²=15,36, p<0.001). 2. On the regulation of blood pressure. Univariably, the increase of physical activity, history of hypertension, duration of education, adherence to the Mediterranean diet, increase of dietary magnesium intake were significantly associated with the regulation of blood pressure while smoking, metabolic syndrome and an increase in total energy intake, saturated fatty acids and dietary sodium did not contribute to ideal blood pressure control.The multivariable control, showed that the nutritional element that preserves the strongest significant relationship with blood pressure regulation is the reduction in consumption of saturated fatty acids (OR=0,54, x²=34,14, p<0,001), followed by the adherence to the Mediterranean diet (OR=1,82, x²=33,17, p<0,001). Hierarchically followed the reduction in dietary sodium consumption (OR=0,69, x²=13,43, p<0,001) and the increased consumption of dietary magnesium (OR=0,93, x²=3,98, p=0,045). In conclusion, despite considerable progress in the treatment of hypertension, it remains a serious public health problem. The lifestyle changes contribute to preventing and treating the disease. Regarding diet, the Mediterranean diet plays a major role in the prevention of hypertension and the reduced intake of saturated fatty acids in regulating blood pressure.

Σκοπός της μελέτης ήταν η αξιολόγηση της επίδρασης παραμέτρων, όπως είναι τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, η φυσική άσκηση, η διατροφή, το κάπνισμα, η εκδήλωση μεταβολικού συνδρόμου και η συνύπαρξη οικογενειακού ιστορικού υπέρτασης αφενός στην εκδήλωση, αλλά και στην πρόληψη της αρτηριακής υπέρτασης, μελετώντας δείγμα πληθυσμού αφετέρου στη ρύθμιση της αρτηριακής υπέρτασης μελετώντας δείγμα υπερτασικών ατόμων. Είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται λεπτομερής καταγραφή των επιδημιολογικών παραμέτρων της υπέρτασης στη Βόρεια Ελλάδα και προσπάθεια ιεράρχησης της Μεσογειακής Διατροφής ανάμεσα σε άλλους διατροφικούς παράγοντες. Ασθενείς- Μέθοδος. Το δείγμα της έρευνας, αποτελείτο από την ομάδα 300 ασθενών με υπέρταση και την ομάδα ελέγχου 100 νορμοτασικών ατόμων. Η δειγματοληψία ήταν συνεχής. Η συλλογή των πληροφοριών έγινε στα πλαίσια συνέντευξης με ερωτηματολόγιο και ακολούθως υπολογίστηκαν τα διατροφικά συστατικά και ο δείκτης Μεσογειακής Διατροφής. Ο δείκτης Μεσογειακής Διατροφής (MediDietScore) υπολογίστηκε δίνοντας μία υψηλή βαθμολογία στα τρόφιμα που θεωρούνται σκέλος της Μεσογειακής Διατροφής και μία αντίστροφη βαθμολογία στα τρόφιμα που απέχουν από το πρότυπο αυτό. Στη στατιστική ανάλυση χρησιμοποιήθηκαν οι κατάλληλες δοκιμασίες για τον έλεγχο της κανονικότητας και τον έλεγχο των σχέσεων ανάμεσα στις κατηγορικές και συνεχείς μεταβλητές. Για τον υπολογισμό της πιθανότητας εμφάνισης ή ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης υπολογίστηκε μονοπαραγοντικά και πολυπαραγοντικά ο λόγος αναλογιών και τα αντίστοιχα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης μέσω λογαριθμιστικής παλινδρόμησης. Δημιουργήθηκε ένα βασικό μοντέλο (core model) από κύριους προσδιοριστικούς παράγοντες της υπέρτασης και σε αυτό το μοντέλο προστέθηκαν οι διατροφικοί παράγοντες και βρέθηκε η συμβολή καθενός από αυτούς στο μοντέλου υπολογίζοντας το x². Όσο υψηλότερο ήταν το x²,τόσο ισχυρότερη η σχέση του διατροφικού παράγοντα με την εμφάνιση ή ρύθμιση της αρτηριακής υπέρτασης. Αποτελέσματα. Τα αποτελέσματα έδειξαν: 1. Σχετικά με την πρόληψη της αρτηριακής υπέρτασης. Στη μονοπαραγοντική ανάλυση, η πιθανότητα να εμφανίσει ένα άτομο υπέρταση αυξάνει στατιστικά σημαντικά με την αύξηση της ηλικίας, την καπνιστική συνήθεια, την συνύπαρξη μεταβολικού συνδρόμου, την ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού υπέρτασης, καθώς και με την αύξηση στην πρόσληψη θερμίδων, κορεσμένων λιπαρών οξέων, απλών υδατανθράκων και διατροφικού νατρίου. Αντίθετα, εμφανίζεται σημαντική μείωση του σχετικού κινδύνου εμφάνισης αρτηριακής υπέρτασης με την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, την αύξηση της διάρκειας σπουδών, την προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή και την αύξηση στη διατροφική πρόσληψη καλίου, ασβεστίου και μαγνησίου. Στην πολυπαραγοντική μελέτη η Μεσογειακή Διατροφή πρωταρχικά σχετίζεται σημαντικά με την πρόληψη της αρτηριακής υπέρτασης (OR=0,694, x²=42,37, p<0,001), και ιεραρχικά ακολουθεί η μείωση της πρόσληψης νατρίου (OR=5,61, x²=38,15, p<0,001), η αύξηση της πρόσληψης διατροφικού μαγνησίου (ΟR=0,182, x²=29,81, p<0,001) και η μείωση των συνολικά προσλαμβανόμενων θερμίδων (OR=1,23, x²=15,36, p<0,001). 2. Σχετικά με τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Μονοπαραγοντικά, η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, το ιστορικό υπέρτασης, η διάρκεια εκπαίδευσης, η προσκόλληση στη μεσογειακή διατροφή, το διατροφικό μαγνήσιο σχετίζονται σημαντικά με τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, ενώ το κάπνισμα, το μεταβολικό σύνδρομο καθώς, επίσης, η αύξηση της συνολικά προσλαμβανόμενης ενέργειας, των κορεσμένων λιπαρών οξέων και του διατροφικού νατρίου δε βοηθούν στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Στον πολυπαραγοντικό έλεγχο, το διατροφικό στοιχείο που διατηρεί την ισχυρότερη σημαντική σχέση με τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης είναι ο περιορισμός της κατανάλωσης κορεσμένων λιπαρών οξέων (OR=0,54, x²=34,14, p<0,001) και έπεται η προσκόλληση στη μεσογειακή διατροφή (OR=1,82, x²=33,17, p<0,001). Στη συνέχεια ιεραρχικά σχετίζεται σημαντικά η μείωση της κατανάλωσης διατροφικού νατρίου (OR=0,69, x²=13,43, p<0,001) και η αύξηση της κατανάλωσης διατροφικού μαγνησίου (OR=0,93, x²=3,98, p=0,045). Συμπερασματικά, παρά τη μεγάλη πρόοδο στην αντιμετώπιση της υπέρτασης αυτή εξακολουθεί και αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Η αλλαγή του τρόπου ζωής προάγει την πρόληψη και αντιμετώπιση της νόσου. Όσον αφορά στη διατροφή, η Μεσογειακή διατροφή συμβάλλει σημαντικά στην πρόληψη της αρτηριακής υπέρτασης και ο περιορισμός της πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών οξέων στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.