Ιστολογική μελέτη της παθογένεσης της πρωτοπαθούς χολικής κίρρωσης

Abstract

Η Πρωτοπαθής Χολική Κίρρωση (ΠΧΚ) είναι μία χρόνια χολοστατική ηπατική νόσος που χαρακτηρίζεται από σταδιακή καταστροφή των χοληφόρων πόρων με κατάληξη την ηπατική ανεπάρκεια. Αποτελεί τυπικό παράδειγμα ειδικής αυτοάνοσης πάθησης. Η ηπατική βιοψία παίζει σημαντικό ρόλο στη διάγνωση και στη σταδιοποίηση της νόσου. Η κυτοκερατίνη είναι ένα ενδιάμεσο ινίδιο που χωρίζεται σε διάφορους υποτύπους. Το είδος κάθε κερατίνης είναι ειδικό για κάθε κύτταρο και στο φυσιολογικό ήπαρ τα επιθηλιακά χοληφόρα κύτταρα εκφράζουν κυρίως την CK-7 και την CK-19. Ο δείκτης C-kit (CD117) εκφράζεται κυρίως από τα αρχέγονα κύτταρα. Στην πρώτη φάση της παρούσης διατριβής αξιολογήσαμε την έκφραση των 3 δεικτών στα 4 στάδια εξέλιξης της νόσου. Επιπλέον, μελετήσαμε το είδος των κυττάρων που εξέφρασαν αυτούς τους δείκτες. Στη δεύτερη φάση της παρούσας διατριβής μελετήσαμε ανοσοϊστοχημικά 4 δείκτες αρχέγονων κυττάρων: chromogranin, AFP, CD56, και CD34 με σκοπό την ανάδειξη, συγκεκριμένων κυττάρων με αναγεννητική ικανότητα. ΥΛΙΚΑ - ΜΕΘΟΔΟΙ Επιλέχθηκαν αναδρομικά για μελέτη 53 περιπτώσεις ασθενών που διαγνώστηκαν κλινικοεργαστηριακά και παθολογοανατομικά ως ΠΧΚ. Χρησιμοποιήθηκαν τα παρακάτω αντισώματα: CK-7 (μονοκλωνικό OV-TL 12/30), CK-19 (μονοκλωνικό ΒΑ 17), c-kit (CD117, πολυκλωνικό Rabbit Anti-human), CD56 (κλώνος 123 C3, διάλυση 1:100), AFP (πολυκλωνικό, διάλυση 1:100), CD34 (μονοκλωνικό, κλώνος QBEnd 10), chromogranin-A (πολυκλωνικό, διάλυση 1:10). Η ανοσοθετικότητα αξιολογήθηκε ποιοτικά σε τρία είδη παρεγχυματικών κυττάρων: i) επιθηλιακά χοληφόρα κύτταρα, ii) ηπατοκύτταρα, iii) ενδιάμεσα κύτταρα. Η διαβάθμιση (grading) για τους δείκτες CK-7 και CK-19 έγινε ως εξής: Gr 0: έκφραση των επιθηλιακών χοληφόρων κυττάρων όπως στο φυσιολογικό ήπαρ, Gr 1: θετική έκφραση των πολλαπλασιαζόμενων χολαγγείων στα πυλαία διαστήματα, Gr 2: όπως στο Gr 1, και επιπρόσθετα θετική χρώση των περιπυλαίων ηπατοκυττάρων για CK-7 και CK-19, Gr 3: περιπυλαία και ενδολοβιακά ηπατοκύτταρα θετικά για CK-7 και CK-19, Gr 4: διάχυτη θετικότητα στην πλειοψηφία των ηπατοκυττάρων. Ποσοτική διαβάθμιση του c-kit δεν μπορούσε να γίνει και έτσι αξιολογήθηκε μόνο ποιοτικά σε δομές που έμοιαζαν πολύ με τα κανάλια του Hering. Ειδικά για το CD56 έγινε ημιποσοτική ανάλυση στα παραπάνω είδη κυττάρων με κλίμακα αξιολόγησης από 0 έως 4+, ως εξής: 0=αρνητικό, 1+=ανοσοθετικά κύτταρα μετά από προσεκτική διερεύνηση σε μεσαία μεγέθυνση (4x), 2+=ανοσοθετικά κύτταρα εύκολα αναγνωρίσιμα στη μεσαία μεγέθυνση (4x), 3+=ανοσοθετικά κύτταρα εύκολα αναγνωρίσιμα στη μικρή μεγέθυνση (2x), 4+=διάχυτα ανοσοθετικά κύτταρα ορατά στη μικρή μεγέθυνση (2x). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Στην ΠΧΚ, η CK-7 και εν μέρει η CK-19 εκφράστηκαν στα πολλαπλασιαζόμενα επιθηλιακά χοληφόρα κύτταρα, στα ηπατοκύτταρα και στα ενδιάμεσα κύτταρα, αλλά με ποιοτικές και ποσοτικές διαφορές. Το ποσοστό και ο βαθμός έκφρασης της CK-7 στα στάδια κατά Ludwig ήταν ως εξής: 9 από τις 14 περιπτώσεις σταδίου 1 αντιστοιχούσαν σε βαθμό έκφρασης CK-7 grade 1 (64,28%), 20 από τις 23 περιπτώσεις σταδίου 2 αντιστοιχούσαν σε βαθμό έκφρασης CK-7 grade 2 (86,95%), 13 από τις 14 περιπτώσεις σταδίου 3 αντιστοιχούσαν σε βαθμό έκφρασης CK-7 grade 3 (93%), και 2 από τις 2 περιπτώσεις σταδίου 4 αντιστοιχούσαν σε βαθμό έκφρασης CK-7 grade 4 (100%). Αντίστοιχα, το ποσοστό και ο βαθμός έκφρασης της CK-19 ήταν ως εξής: 13 από τις 14 περιπτώσεις σταδίου 1 αντιστοιχούσαν σε βαθμό έκφρασης CK-19 grade 1 (92,85%), 9 από τις 23 περιπτώσεις σταδίου 2 αντιστοιχούσαν σε βαθμό έκφρασης CK-19 grade 2 (39,13%), 3 από τις 14 περιπτώσεις σταδίου 3 αντιστοιχούσαν σε βαθμό έκφρασης CK-19 grade 3 (21,42%), και 0 από τις 2 περιπτώσεις σταδίου 4 αντιστοιχούσαν σε βαθμό έκφρασης CK-19 grade 4 (0%).