Οι εθνικές αρμοδιότητες στο πλαίσιο των νέων μορφών διακυβέρνησης της Ε.Ε.

Abstract

The emergence in the European Union of new modes of governance such as the Open Method of Coordination has produced an enormous literature. The new challenges facing the EU, such as those envisaged by the Lisbon Strategy, have led policy makers to adopt experimental, new modes of governance as the standard mode of policy making in certain policy areas. This is because new modes of governance allow in principle for the coordination and steering of national policies towards common EU objectives, while also respecting the autonomy and diversity of each member state. The key factor to study, has thus become the behavior of member states in the space created by these new modes: the extent to which member states effectively make their policies converge on common goals. My position is that theoretical and empirical research into new modes of governance and the voluntary adoption of policies need to move beyond normative preoccupations and reconsider the importance of the fundamental factors that drive the behavior of national policy-makers. These include national interest, the rationality and utility of policy transfer, the political salience of policy areas and domestic costs of policy change. Simple solutions are not available for enhancing the utility of new modes of governance such as the OMC. Increasing levels of participation and therefore the formal quality of deliberation in such processes, or politicizing the OMC, as the normative literature has strongly advocated, will not necessarily have any effect in themselves on policy delivery and outcomes or even add to the political saliency of the method. Nor will a formal institutionalization of such procedures, either by giving them a stronger Treaty-base or by sanctifying them in the European Constitution. Success actually depends on a complex combination of material and non-material conditions which are unlikely to be present in all policy areas, in all member-states or at all times. The creation of the OMC at the turn of the century was in part motivated by the will to downsize the task of the European institutions. Yet, they appear to have retained an important influence, albeit different from that under the Community Method.

Οι νέες μορφές διακυβέρνησης, που βασίζονται περισσότερο στην εθελοντική συμμετοχή των κρατών-μελών, παρά στην κλασική κοινοτική μέθοδο, έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη βαρύτητα στην Ε.Ε. Τα ερωτήματα που ανακύπτουν όμως είναι αρκετά και σημαντικά: Μπορούν οι νέες μορφές διακυβέρνησης να προσφέρουν μια αξιόπιστη λύση στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η παραγωγή πολιτικής στην Ε.Ε.; Ο συντονισμός σύμφωνα με ποσοτικούς δείκτες, μπορεί να οδηγήσει σε αποδοτικότερους κανόνες και σε περισσότερες ευκαιρίες πολιτικής συμμετοχής; Είναι τελικά εφικτή η συνύπαρξη εθελοντικών μορφών διακυβέρνησης από τη μια και υποχρεωτικού κοινοτικού δικαίου από την άλλη; Τελικά, πόσο μεταβάλλονται οι εθνικές αρμοδιότητες στο πλαίσιο των νέων μορφών διακυβέρνησης; Οι νέες προκλήσεις που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η Ε.Ε. έκαναν τους πολιτικούς δρώντες να υιοθετήσουν τις νέες μορφές διακυβέρνησης, ως τις πιο ενδεδειγμένες μεθόδους διαμόρφωσης πολιτικής σε συγκεκριμένα πεδία. Αυτό συμβαίνει μιας και οι νέες μορφές διακυβέρνησης επιτρέπουν τη συνεργασία και το συντονισμό των εθνικών πολιτικών προς κοινούς στόχους, ενώ ταυτοχρόνως διατηρούν την αυτονομία και την ετερότητα κάθε κράτους-μέλους. Βασικό αντικείμενο μελέτης της παρούσας εργασίας είναι η κατανόηση της μετεξέλιξης των εθνικών αρμοδιοτήτων στον καινούργιο χώρο πολιτικής που δημιούργησαν οι νέες μορφές διακυβέρνησης: έναν χώρο συνεργασίας και πολιτικής σύγκλισης πάνω σε κοινούς στόχους. Παρόλα αυτά, η πολιτική σύγκλιση μέσω μη-νομοθετικών εργαλείων αποτελεί ένα περίπλοκο συμπεριφορικό φαινόμενο, η ερμηνεία του οποίου εδράζεται σε έναν συνδυασμό εθνικών και υπερεθνικών παραγόντων. Στο πλαίσιο αυτό αναλύονται οι διαφορετικοί βαθμοί πολιτικής σύγκλισης των νέων μορφών διακυβέρνησης καθώς και οι προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες, είναι λογικό για τους πολιτικούς δρώντες να αποδεχθούν τις συγκεκριμένες μεταφορές πολιτικών των νέων μορφών διακυβέρνησης όταν απουσιάζει η νομική δέσμευση. Μεγάλη βαρύτητα έχουν οι παράγοντες που επηρεάζουν τη συμπεριφορά των εθνικών πολιτικών δρώντων: το εθνικό συμφέρον, η σπουδαιότητα της εκάστοτε πολιτικής, η αναγκαιότητα της πολιτικής σύγκλισης και το πολιτικό κόστος που συνεπάγεται η πολιτική αλλαγή.