Κοινωνία της γνώσης και εκπαιδευτική πολιτική: η περίπτωση της Αγγλίας των νέων εργατικών

Abstract

Σε αυτό το μέρος της εργασίας μας διαπραγματευτήκαμε τρεις βασικές όψεις της σημερινής θεωρητικής αντιπαράθεσης για το χαρακτήρα της κοινωνικοοικονομικής αλλαγής των αναπτυγμένων καπιταλιστικών κοινωνιών τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Ασχοληθήκαμε ειδικότερα, με το ρόλο και τη σημασία των νέων πληροφορικών τεχνολογιών, με το χαρακτήρα της βιομηχανικής αναδιάρθρωσης και με την ευρύτερη συζήτηση για την παγκοσμιοποίηση των οικονομικών διαδικασιών. Οι απόψεις που εξετάσαμε αν και διακριτές ως προς τα πεδία που επιλέγουν να τονίσουν, χαρακτηρίζονται από την κοινή έμφαση που δίνουν στη γνώση, την εκπαίδευση και τις δεξιότητες ως βασικούς συντελεστές μιας ποιοτικά νέας κοινωνικής πραγματικότητας. Γι’ αυτό το λόγο και ένα μεγάλο μέρος της δικής μας διαπραγμάτευσης, προσπάθησε να ανασκευάσει την κυρίαρχη άποψη ότι βρισκόμαστε σε μια ποιοτικά νέα εποχή. Ισχυριστήκαμε ότι η παραπάνω υπόθεση βασίζεται σε τεχνολογικά ντετερμινιστικές απόψεις που επιδιώκουν να συγκαλύψουν τις καπιταλιστικές παραγωγικές, κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις εξουσίας και τη ριζική αλλαγή των ταξικών συσχετισμών υπέρ του κεφαλαίου και εις βάρος της εργασίας τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Αρχικά ασχοληθήκαμε με τις απόψεις για την κοινωνία της πληροφόρησης και της γνώσης. Επισημάναμε πως η αδιαμφισβήτητη σημασία της γνώσης και της πληροφόρησης για τη σύγχρονη καπιταλιστική παραγωγή δε συνιστά από μόνη της επαρκή προϋπόθεση για την αξιολόγηση του χαρακτήρα της κοινωνικοοικονομικής αλλαγής. H διαρκής τεχνολογική καινοτομία, η μετατροπή της επιστήμης σε άμεση παραγωγική δύναμη και η εμφάνιση ολοένα και πιο σύνθετων τεχνολογιών της επικοινωνίας είναι το συγκεκριμένο αποτέλεσμα των ιστορικά ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του καπιταλισμού ως κοινωνικής μορφής και, από αυτή την άποψη, οι σημερινές τεχνολογικές εξελίξεις αποτελούν συνέχεια ήδη υπαρχόντων τάσεων και όχι μια ριζική τομή με την κοινωνική λογική του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής. Όσο αφορά το πεδίο της απασχόλησης, η εμφάνιση των νέων πληροφορικών τεχνολογιών και η ανάπτυξη μιας σειράς ειδικευμένων πληροφορικών υπηρεσιών δημιουργούν πράγματι απαιτήσεις για συγκεκριμένους τύπους ειδικευμένης εργασίας