Σύγκριση κατανάλωσης βασικών κατηγοριών φαρμάκων στις κλινικές παιδιατρικών νοσοκομείων της Αττικής με αναφορά στο καλυπτόμενο νοσολογικό φάσμα

Abstract

The purpose of this study was the registration of the qualitative and quantitative consumption of 5 groups of drugs in the clinics of 4 pediatric hospitals of Attica, during the years 1987-1988 in relation to the morbidity spectrum. Especially, the absolute consumption in number of daily doses of drugs and the relative, using the number of the daily doses of drugs that have been given by patient and by day of nursing between the clinics of 4 hospitals with the same or different specialties in relation to the diseases of the patients, and to find the prescription of drugs non- appropriate for children (if there were). The elements were taken from the children hospital Agia Sofia, Aglaia Kyriakou, General hospital of North Attica and the pediatric Center of Janio Hospital of Piraeus using the formularies and the patients records of the clinics and were registered in a special file at a computer. The analysis of the data was done by a special programme. The hospital are referred in the text with the letters A, B, C, D. They've been examined 5 groups of drugs: The antiinfectives systemic which cover the 51 % of the general total consumption in the two years, the analgesics - non steroids antiinflammatories the 26% the vitamins and the drugs of central nervous system (anxiolytics, neuroleptics e.t.c) the 10% each and the antifungals the 2%. They were classified at 19 categories, according to National Formulary and the most frequently prescribed were: penicillins (44%), cephalosporines (23%), aminoglycosides, macrolidia - differents and soulfonamides (10% each) form the general total consumption of antimicrobics in the two years, antiepileptics (74%) and tranquilizers (16%) from the second group perspectively, and analgesics (99%) from the analgesics - MSA. From these categories were prescribed 118 pharmaceutical substances that the most preferred were: amoxycilline (54% of the penicillins), ampicilline and dicloxaciline (12% each, of the penicillins), amikacin, gentamycin and netilmicin (30% each from aminoglycosides), erythromycin (41% each from cephalosporines) and paracetamol (75% from analgesics)e.t.c. Antibiotics and vitamins were selected because there has been an overconsumption of these drugs (from elements of the general part of the text) and NSA and neuroleptics because of the great number of contraindications in their use by children. From the results, the substances that’ve been prescribed in minimum percentage and according to the National Formulary their use in children was't been studied were: bromazepam, flunitrazepam and niflumic acid. The surgery clinics consume doses of antibiotics by patient that are almost double compared to the pediatric clinics and prescribe more cephalosporines against penicillines that the pediatrics. The changes in the consumption between 1987-1988 in the total of the clinics are small. And generally, there were been differences in the consumption of groups, categories, substances and forms of drugs between the clinics and the hospitals which possibly can't be justified by the morbidity spectrum or other pharmacological elements.

Στην παρούσα μελέτη έγινε μια σύγκριση της ποιοτικής και ποσοτικής κατανάλωσης βασικών κατηγοριών φαρμάκων στις κλινικές τεσσάρων παιδιατρικών νοσοκομείων της Αττικής, τη διετία 1987-1988, με αναφορά στο καλυπτόμενο νοσολογικό φάσμα. Τα στοιχεία ελήφθησαν από τα νοσοκομεία παίδων: Αγία Σοφία, Αγλαΐα Κυριακού, Γενικό Νοσοκομείο Βόρειας Αττικής και Παιδιατρικό Κέντρο Τζανείου Νοσοκομείου Πειραιά, με χρήση των συνταγολογίων και των μητρώων ασθενών των κλινικών και καταχωρήθηκαν σε ειδικό αρχείο Η/Υ, όπου ακολούθησε επεξεργασία των δεδομένων με ειδικό πρόγραμμα. Τα νοσοκομεία στο κείμενο αναφέρονται με τα γράμματα Α, Β, Γ, Δ. Εξετάσθηκαν 5 ομάδες φαρμάκων: α) τα αντιμικροβιακά, β) τα αναλγητικά-μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, γ) τα ψυχοφάρμακα δ) τα αντιμυκητιασικά και ε) οι βιταμίνες. Ταξινομήθηκαν σε 19 κατηγορίες σύμφωνα με το Εθνικό Συνταγολόγιο και από αυτές διαπιστώθηκε κατανάλωση 118 ουσιών. Η επιλογή τους έγινε με βάση εκτιμήσεις που δείχνουν μια υπερκατανάλωση (π.χ. αντιμικροβιακά, βιταμίνες) ή ότι υπάρχουν σε πολλές ουσίες των κατηγοριών αντενδείξεις ή σοβαρές παρενέργειες στη χορήγησή τους σε παιδιά (ψυχοφάρμακα, ΜΣΑ). Σκοπός της μελέτης ήταν η ανεύρεση της απόλυτης ποιοτικής και ποσοτικής, σε ημερήσιες δόσεις, κατανάλωσης των εξεταζομένων φαρμάκων, των προτιμούμενων μορφών χορήγησης της διαχρονικής αυξομείωσης και διαπίστωσης τυχόν κατανάλωσης ουσιών ακατάλληλων για παιδιά. Επίσης επιδιώχθηκαν συγκρίσεις σχετικής κατανάλωσης, με δείκτες τους νοσηλευθέντες ασθενείς, τις ημέρες νοσηλείας καθώς και ποσοστιαία συσχέτιση της κατανάλωσης ομάδων και κατηγοριών των φαρμάκων. Διαπιστώθηκε από τη συνολική κατανάλωση των 5 εξεταζόμενων ομάδων φαρμάκων και στα 4 νοσοκομεία τη διετία 1987-1988 ότι: α) τα αντιμικροβιακά βρίσκονται με μεγάλη διαφορά στην πρώτη θέση, ακολουθούμενα από τα αναλγητικά-ΜΣΑ και έπονται οι βιταμίνες και τα ψυχοφάρμακα με παρόμοια μεταξύ τους ποσοστά, και τα αντιμυκητιασικά με ελάχιστες τιμές, β) η σειρά προτίμησης-κατανάλωσης κάθε κατηγορίας από την αντίστοιχη ομάδα είναι από τα αντιμικροβιακά, πενικιλλίνες, κεφαλοσπορίνες και αμινογλυκοσίδες, μακρολίδια-διάφορα και σουλφοναμίδια (με παρόμοια μεταξύ τους ποσοστά), από τα ψυχοφάρμακα αντιεπιληπτικά και αγχολυτικά, από τα αναλγητικά-ΜΣΑ αναλγητικά-αντιπυρετικά και από τις βιταμίνες τα απλά σκευάσματα από τους συνδυασμούς και γ) οι δραστικές ουσίες που περισσότερο χορηγήθηκαν είναι από τις πενικιλλίνες, η αμοξυκιλλίνη και η αμπικιλλίνη και δικλοξακιλλίνη, από τις αμινογλυκοσίδες, η αμικασίνη, η γενταμυκίνη και η νετιλμικίνη, από τα μακρολίδια-διάφορα, η ερυθρομυκίνη, η κλινδαμυκίνη και η χλωραμφαινικόλη, από τις τετρακυκλίνες, η δοξυκυκλίνη, από τις κεφαλοσπορίνες, η κεφαδροξίλη (α' γενιάς) και η κεφταζιδίμη (γ' γενιάς), η κεφακλόρη (β' γενιάς) και η κεφοταξίμη (γ' γενιάς), από τα αντιμικροβιακά ουροποιητικού συστήματος, το ναλιδιξικό οξύ, από τα σουλφοναμίδια ο συνδυασμός τριμεθοπρίμης-σουλφαμεθοξαζόλης, από τα αντιφυματικά η ριφαμπικίνη και η ισονιαζίδη, από τα αγχολυτικά η διαζεπάμη, από τα αντιψυχωσικά, η χλωροπρομαζίνη, από τα αντικαταθλιπτικά, η αμιτριπτυλίνη, από τα αντιεπιληπτικά, η φαινυντοΐνη, η φαινοβαρβιτάλη και το βαλπροικό νάτριο, από τα αντιπαρκινσονικά, η βενζεχόλη, από τα αναλγητικά-αντιπυρετικά, η παρακεταμόλη, από τα αντιφλεγμονώδη, η ναπροξένη και η τολμετίνη , από τα αντιρρευματικά, η D-πενικιλλαμίνη, από τις βιταμίνες, το φυλλικό οξύ και η βιταμίνη D και από τα αντιμυκητιασικά η κετοκοναζόλη. Ακόμα σε όλα τα νοσοκομεία οι κλινικές χειρουργικών ειδικοτήτων καταναλώνουν σχεδόν διπλάσιες ημερήσιες δόσεις αντιμικροβιακών ανά ασθενή, συγκριτικά με τις παιδιατρικές κλινικές και χορηγούν περισσότερες κεφαλοσπορίνες και αμινογλυκοσίδες έναντι των πενικιλλινών, που προτιμούν οι δευτέρες. Οι αυξομειώσεις κατανάλωσης μεταξύ των 2 ετών 1987-1988 στις περισσότερες κλινικές είναι μικρές. Γενικά υπάρχουν διαφορές κατανάλωσης στις ομάδες, κατηγορίες, ουσίες και μορφές χορήγησης των εξετασθέντων φαρμάκων μεταξύ συγκρίσιμων νοσοκομείων, και κλινικών ομοίων ειδικοτήτων, που είναι πιθανόν να μην εκφράζουν κάποια ιατρική αναγκαιότητα.