Ολοκληρωμένη μεθοδολογία διαχείρισης κινδύνου έργων και προγραμμάτων μεγάλης κλίμακας

Abstract

The research field of this thesis concerns risk management in projects and in large scale programs. Specifically, a risk management methodology is developed, through which the problem of risk management is faced in a unified and cohesive way, in all three (3) components of a large scale program, that are the benefits management, the stakeholders management and the program governance. The content of the dissertation is not about a specific type of project but on the contrary, the emphasis is put on large scale programs, that are composed by a great number of projects, not necessarily of the same field, but having a different amount of complexity, maturity, demanded technological infrastructure, as well as having different needs, concerning the resources. The integration of all the processes and methodologies of risk analysis and risk management into one complete methodology is definitely a challenge. Based on this, the management of the risks involved in a program as a whole, will be accomplished, in addition to risk management of involved projects, regarding not only their management but also the audit of their financial elements and their performance parameters. Towards this direction, methodologies and practices of both fields of risk management and internal auditing are exploited. Specifically, the conduct of the analysis in two (2) communicated levels is suggested, that is via typical risk analysis and risk factors analysis. For each of these levels of analysis, adjusted methodologies are developed, which are incorporated into the wider environment of the suggested approach. The most significant of these adjusted methodologies that are suggested is the insertion of “intelligence” in the large scale programs’ risk factors analysis, through the development of a hybrid fuzzy logic system and neuro-fuzzy network. This proposed system, on the one hand, effectively manages the fuzziness that exists in this specially decision-making environment and, on the other hand, embodies procedure of “correction” of the subjective human element. Finally, within this thesis scope, a suitable informational system, called PRO-RIMAS, has been developed. PRO-RIMAS constitutes the technological extension of the suggested methodology. Via PRO-RIMAS the proposed methodology has been applied and evaluated in actual data of a large scale program in Greece.

Το ερευνητικό πεδίο της διατριβής αφορά στην διαχείριση κινδύνου σε έργα και προγράμματα μεγάλης κλίμακας. Συγκεκριμένα, αναπτύσσεται μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, η οποία αντιμετωπίζει με ενιαίο και συνεκτικό τρόπο το πρόβλημα της διαχείρισης κινδύνου και στις τρεις (3) συνιστώσες ενός προγράμματος μεγάλης κλίμακας, ήτοι στην διαχείριση των οφελών, στην διαχείριση των εμπλεκόμενων φορέων και στην διαχείριση του προγράμματος καθαυτού. Αντικείμενο της διατριβής δεν αποτελεί ένα συγκεκριμένο είδος έργου, αλλά αντίθετα, η έμφαση δίνεται σε προγράμματα μεγάλης κλίμακας, που αποτελούνται από μεγάλο πλήθος έργων, όχι απαραίτητα του ίδιου αντικειμένου, αλλά με διαφορετικό βαθμό πολυπλοκότητας, ωριμότητας, απαιτούμενων τεχνολογικών υποδομών, καθώς και με διαφορετικές ανάγκες, όσον αφορά την δέσμευση πόρων. Πρόκληση αποτελεί η ενσωμάτωση σε μια ολοκληρωμένη μεθοδολογία όλων των διαδικασιών και μεθοδολογιών ανάλυσης και διαχείρισης κινδύνου, με βάση την οποία θα πραγματοποιείται διαχείριση των κινδύνων συνολικά ενός προγράμματος, αλλά και διαχείριση κινδύνων των επιμέρους έργων, τόσο ως προς την παρακολούθηση και διαχείρισή τους, όσο και ως προς τον έλεγχο των οικονομικών τους στοιχείων και των παραμέτρων απόδοσης. Προς αυτή την κατεύθυνση αξιοποιούνται μεθοδολογίες και πρακτικές από τον χώρο της διαχείρισης κινδύνου, αλλά και από τον χώρο του εσωτερικού ελέγχου. Συγκεκριμένα, προτείνεται η διεξαγωγή της ανάλυσης σε δύο (2) συγκοινωνούντα επίπεδα, με χρήση κλασικής ανάλυσης κινδύνων, αλλά και με χρήση ανάλυσης παραγόντων κινδύνου. Για κάθε επίπεδο ανάλυσης αναπτύσσονται προσαρμοσμένες μεθοδολογίες, οι οποίες και εντάσσονται στο ευρύτερο περιβάλλον της προτεινόμενης προσέγγισης. Η σημαντικότερη από τις προσαρμοσμένες μεθοδολογίες που προτείνονται είναι η εισαγωγή «ευφυΐας» στην ανάλυση παραγόντων κινδύνου προγραμμάτων μεγάλης κλίμακας, με την ανάπτυξη ενός υβριδικού συστήματος ασαφούς λογικής και ασαφούς νευρωνικού δικτύου. Το προτεινόμενο σύστημα αφενός διαχειρίζεται αποτελεσματικά την ασάφεια που επικρατεί σε αυτό το ιδιαίτερα πολύπλοκο περιβάλλον λήψης αποφάσεων και αφετέρου ενσωματώνει διαδικασίες «διόρθωσης» του ανθρώπινου υποκειμενικού παράγοντα. Τέλος, στα πλαίσια της διατριβής, αναπτύχθηκε κατάλληλο πληροφοριακό σύστημα, το PRO-RIMAS, το οποίο και αποτελεί την τεχνολογική προέκταση της προτεινόμενης μεθοδολογίας. Με χρήση του PRO-RIMAS η προτεινόμενη προσέγγιση εφαρμόστηκε και αξιολογήθηκε σε πραγματικά δεδομένα ενός προγράμματος μεγάλης κλίμακας στον Ελληνικό χώρο.