Μορφολογικές αλλοιώσεις του εγκεφαλικού στελέχους στη νόσο του Alzheimer: μελέτη με την τεχνική Golgi και υπό το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο

Abstract

Alzheimer's disease is a chronic neurodegenerative disease of the CNS which is the main cause of dementia in presenin and senium. The etiological background remains unknown nevertheless some pathogenetic pathways have been traced in the last years. The main morphological hallmarks of the disease consist of deposits of ß-amyloid in the form of neuritic plaques and hyperphosphorilation of tau proteins forming PHFs which aggregate as NFTs. The majority of morphological features are seen in hippocampus and the cortex of the brain hemispheres. The purpose of our study is to figure out whether the brainstem nuclei are equally involved as the brain hemispheres in Alzheimer's disease. We applied in ten brains of AD patients the silver impregnation technique according to rapid Golgi method as well as electron microscopy. We studied selectively the hypoglossal nucleus, the nucleus ambiguous, the nucleus of the solitary tract, the motor nucleus of trigeminal, the substantia nigra and the locus coereleus. We found a marked neuronal loss in correlation with normal controls. PHFs were seen in all the above mentioned structures and senile plaques were also seen mostly in locus coeruleus excerpt the nucleus ambiguous, the nucleus of the solitary tract. The most important finding was the loss of the dendritic spines as well as impressive abbreviation of the dendritic arborisation. The above findings plead in favour of the involve of the brainstem in AD and could also explain the vegetative state of the patients at the final states of the disease.

Η νόσος του Alzheimer είναι μία χρόνια εκφυλιστική νόσος του ΚΝΣ η οποία αποτελεί την κυριότερη αιτία άνοιας στην γεροντική και προ γεροντική ηλικία. Η αιτιολογία της παραμένει αδιευκρίνιστη αν και ορισμένοι παθογενετικοί μηχανισμοί τα τελευταία χρόνια έχουν αποσαφηνιστεί. Τα κύρια ιστοπαθολογικά στοιχεία της νόσου συνίστανται στην εναπόθεση β-αμυλοειδούς με την μορφή των γεροντικών πλακών και στην υπερφωσφορυλίωση των «ταυ»πρωτεϊνών οι οποίες σχηματίζουν PHFs τα οποία ακολούθως σχηματίζουν NFTs. Οι σημαντικότερες μορφολογικές αλλοιώσεις αναγνωρίζονται στον ιππόκαμπο και στο φλοιό των εγκεφαλικών ημισφαιρίων. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι να διαπιστώσουμε αν στη νόσο του Alzheimer οι πυρήνες του εγκεφαλικού στελέχους προσβάλλονται εξίσου με τα εγκεφαλικά ημισφαίρια. Εξετάστηκαν δέκα εγκέφαλοι πασχόντων από τη νόσο του Alzheimer στους οποίους εφαρμόσαμε την χρώση με την τεχνική διαλάτων αργύρου σύμφωνα με τη μέθοδο Golgi και υπό το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Εξετάστηκαν εκλεκτικά ο πυρήνας του υπογλωσσίου, ο μικτός πυρήνας, ο πυρήνας της μονήρους δεσμίδας, ο κινητικός πυρήνας του τριδύμου, η μέλαινα ουσία του Sömmerin και ο υπομέλας τόπος. Αναγνωρίστηκε σημαντική νευρωνική εκφύλιση σε σχέση με αντίστοιχους υγιείς μάρτυρες. PHFs αναγνωρίστηκαν σε όλες τις περιπτώσεις και γεροντικές πλάκες αναγνωρίστηκαν κυρίως στον υπομέλανα τόπο αλλά και στις υπόλοιπες δομές εκτός από τον μικτό πυρήνα και τον πυρήνα της μονήρους δεσμίδας. Το σημαντικότερο εύρημα ήταν η απώλεια των δενδριτικών ακανθών καθώς και ο εντυπωσιακός περιορισμός του δενδριτικού πεδίου. Τα παραπάνω ευρήματα συνηγορούν υπέρ της συμμετοχής του στελέχους στη νόσο του Alzheimer και μπορούν να εξηγήσουν τη φυτική κατάσταση των ασθενών στα τελικά στάδια της νόσου.