Ο ρόλος του πλαισίου στην αναγνώριση των συγκινήσεων

Abstract

The purpose of the PhD thesis is to investigate a particular aspect of the facial emotion recognition debate: facial expression of emotions in everyday life preserve their innate, evolutionary meaning or relevant contextual information integrate with their meaning? The present series of studies aim also to add empirical evidence to the debate on the nature of facial expression recognition mechanism and define whether its automatic nature is modified under the influence of context effects. The first study searched for auditory context effects on the recognition of facial expressions of happiness, sadness, fear and surprise. We used static facial expressions and verbal statements without intonation. We formed congruent and incongruent pairs of visual and auditory stimuli, by combining facial and verbal stimuli on the contradiction of their meaning (happiness-sadness) or the resemblance of their quasi-physical information (fear-surprise). There were two response time conditions (unlimited vs 2sec) and all participants were asked to name the facial emotion in a closed-response format. Type and number of false responses and response time were measured.The second study of auditory context controlled for limitations of the first one. The same auditory stimuli of the first study were used, whereas type of facial stimuli (static and dynamic) of three expressions (happiness, sadness, neutral) and control conditions of the 3 facial expressions without auditory context were the within-subjects factors. All participants had unlimited time to respond and asked to name the facial emotion in an open-response format. Intertrial tests were used to cause attention diversion and at the end of the trials subjects also asked to recall the content of the verbal stimuli. Type and number of responses and response time were measured and score on verbal stimuli recall was calculated for each subject.The third study searched for visual context effects in facial emotion recognition and controlled for differentiated effects of visual vs auditory context stimuli. The experimental design followed the methodology of the anecdotal Kuleshov experiment and we conducted both a typical and a modified version. The results of the present studies support the hypothesis of facial emotion meaning modification under the influence of social salient context and the involvement of higher cognitive functions to this process. In fact the analysis of data in the open-response conditions give evidence that the conflict resolution tactics that people used to interpret facial emotion in context resembles emotion regulation strategies, such as denial and reinterpretation. Moreover our results show that it’s not merely the context that modifies the automatic nature of the facial emotion recognition mechanism, but it rather depends on the kind of conflict that context produce and the strategies that people use to overcome it.

Στόχος της παρούσας ερευνητικής εργασίας είναι να διερευνήσει μια επιμέρους πτυχή του προβληματισμού σχετικά με την αναγνώριση των συγκινησιακών εκφράσεων του προσώπου: στην καθημερινή ζωή η αναγνώριση των εκφράσεων του προσώπου την εγγενή, εξελικτικά καθορισμένη σημασία τους, ή σε αυτή προστίθενται και οι σχετικές πληροφορίες που προσκομίζει το πλαίσιο εμφάνισής τους; Η παρούσα σειρά μελετών επιθυμεί να προσθέσει περαιτέρω στη συζήτηση περί της φύσεως του μηχανισμού αναγνώρισης των συγκινησιακών εκφράσεων και να διευκρινίσει κατά πόσο η εγγενώς αυτόματη φύση του τροποποιείται υπό τις επιδράσεις του πλαισίου.Η πρώτη μελέτη έλεγξε για επιδράσεις ακουστικού πλαισίου στην αναγνώριση των συγκινησιακών εκφράσεων χαράς, λύπης, φόβου και έκπληξης, με χρήση στατικών εκφράσεων και λεκτικές προτάσεις συμβάντων έκλυσης συγκινήσεων χωρίς προσωδία. Κατασκευάστηκαν συμβατά και ασύμβατα ζεύγη ερεθισμάτων εκφράσεων και προτάσεων, με κριτήριο την αντιθετικότητα του σημασιολογικού περιεχομένου των συγκινήσεων των δυο μεταβλητών (χαρά-λύπη) ή την ομοιότητα των ημιφυσικών τους πληροφοριών (φόβος-έκπληξη). Οι συμμετέχοντες χωρίσθηκαν σε δυο ομάδες, με κριτήριο τον χρόνο απόκρισης (απεριόριστος, δύο δευτερόλεπτα) και κλήθηκαν να ονομάσουν τη συγκινησιακή έκφραση του προσώπου, επιλέγοντας από κλειστή λίστα συγκινησιακών όρων. Καταγράφηκε ο χρόνος απόκρισης, το είδος και ο αριθμός των λανθασμένων απαντήσεων.Η δεύτερη μελέτη ακουστικού πλαισίου έλεγξε για περιορισμούς της πρώτης έρευνας. Η μεθοδολογία ακολούθησε σε γενικές γραμμές τη μέθοδο του πρώτου πειράματος. Οι διαφοροποιήσεις αφορούσαν τη χρήση στατικών και δυναμικών ερεθισμάτων εκφράσεων, την ελεύθερη κατονομασία των πλαισιακών σκηνών και τη χρήση συνθηκών ελέγχου απομονωμένης αναγνώρισης των εκφράσεων. Επιπλέον, μελετήθηκαν δύο είδη συγκινήσεων (χαρά, λύπη) αλλά και η επίδραση του ακουστικού πλαισίου σε ουδέτερες εκφράσεις. Ο χρόνος απόκρισης για όλους τους συμμετέχοντες ήταν απεριόριστος. Χρησιμοποιήθηκαν ακόμη δοκιμασίες απόσπασης προσοχής μεταξύ των έργων, ενώ ζητήθηκε επίσης από τους συμμετέχοντες να ανακαλέσουν το περιεχόμενο των ακουστικών προτάσεων. Καταγράφηκε ο χρόνος απόκρισης, το είδος και ο αριθμός λανθασμένων απαντήσεων και υπολογίστηκε η επίδοση ανάκλησης προτάσεων για κάθε συμμετέχοντα. Η τρίτη μελέτη μελέτησε την επίδραση του οπτικού πλαισίου στην αναγνώριση των συγκινησιακών εκφράσεων του προσώπου και έλεγξε για διαφοροποιήσεις των επιδράσεων πλαισίου σε συνάρτηση με το αισθητηριακό του είδος. Ακολουθήσαμε την ανεκδοτολογική περιγραφή του πειράματος του Ρώσου κινηματογραφιστή Kuleshov και πραγματοποιήσαμε μια τυπική και μια τροποποιημένη εκδοχή της δοκιμασίας του.Η παρούσα σειρά μελετών κατάφερε να προσκομίσει ενδείξεις υπέρ της τροποποίησης της αντίληψης των συγκινησιακών εκφράσεων του προσώπου, σε συνθήκες που δεν διευκολύνουν την κοινωνική αλληλεπίδραση και μάλιστα με τρόπο που υποδεικνύει την εμπλοκή ανώτερων γνωστικών λειτουργιών στη συγκινησιακή ρύθμιση. Η ανάλυση των δεδομένων των ελεύθερων απαντήσεων της παρούσας έρευνας προσκόμισε ενδείξεις για αντιστοιχία της λειτουργίας του πλαισίου με αυτή της ίδιας της ρύθμισης της συγκινησιακής εμπειρίας, με στρατηγικές επίλυσης της σύγκρουσης, την άρνηση και την επανερμηνεία, και ενδείξεις ότι η αυτόματη αποτίμηση ή η εμπλοκή γνωστικών επεξεργασιών στην αναγνώριση των συγκινησιακών εκφράσεων του προσώπου δεν είναι συνυφασμένη με την ίδια την παρουσία του πλαισίου, αλλά εξαρτάται από το είδος της πλαισιακής σύγκρουσης και επιπλέον από τον τρόπο επίλυσής της.